Ο Πόλεμος της Κορέας και η Ελληνική συμμετοχή

 

Το πλαίσιο

 

·        Τον Αύγουστο του 1945 η Κορέα που βρισκόταν υπό την αποικιακή κυριαρχία της Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας από τον 19^ο κιόλας αιώνα απελευθερώνεται από τον Κόκκινο Στρατό και ντόπιο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα, στον πυρήνα του οποίου ήταν το κορεατικό κομμουνιστικό Κόμμα.

·        Στη συνέχεια η χώρα χωρίστηκε σε δύο ζώνες στρατιωτικής ευθύνης, στον Βορρά και μέχρι τον 38^ο παράλληλο η σοβιετική και νοτίως αυτού η αμερικανική. Βάσει των αποφάσεων της Διάσκεψης του Πότσδαμ οι δύο ζώνες στρατιωτικής ευθύνης έπρεπε το γρηγορότερο δυνατό να συνενωθούν για να συγκροτηθεί ένα ενιαίο και ανεξάρτητο κράτος.

·        Όμως οι προθέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και των αντιδραστικών κορεατικών κύκλων ήταν διαφορετικές. Στόχος τους ήταν ο κοινωνικοπολιτικός έλεγχος της χώρας, πράγμα καθόλου εύκολο, αφού το κορεάτικο λαϊκό κίνημα ήταν ισχυρό, οι επαναστατικές δυνάμεις το ίδιο, κι ένα ενιαίο κορεάτικο κράτος κάθε άλλο παρά θα έγερνε προς το μέρος των συμφερόντων της εγχώριας αντίδρασης και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.

·        Έτσι, παρά τις διεθνείς συμφωνίες και τη θέληση του κορεατικού λαού, τον Αύγουστο του 1948 εγκαθιδρύθηκε στο νότιο τμήμα της χώρας ένα καθεστώς ανδρεικέλων με επικεφαλής τον Λι Σιν Μαν (Σίγκμαν Ρι) που ονομάστηκε «Δημοκρατία της Κορέας», με αποτέλεσμα να υποχρεωθούν οι προοδευτικές δυνάμεις του κορεάτικου λαού να προχωρήσουν σε μια ανάλογου τύπου οργάνωσή τους στο βορρά.

·        Το Σεπτέμβρη του 1948 ιδρύθηκε η ΛΔ της Κορέας, θέτοντας ως κύριο στόχο της την ειρηνική ενοποίηση της χώρας, από την οποία άλλωστε – αν ληφθεί υπόψη ο κοινωνικοπολιτικός συσχετισμός δυνάμεων – δεν είχε τίποτα να φοβηθεί. Είναι δε, χαρακτηριστικό πως από την ίδρυσή της η ΛΔ της Κορέας συνεχώς πρότεινε την ειρηνική ενοποίηση της χώρας, προσκρούοντας πάντοτε στην κατηγορηματική άρνηση του καθεστώτος του Σίγκμαν Ρι. Το Ιούνη, μάλιστα, του 1950, το μήνα δηλαδή που ξέσπασε ο πόλεμος, το αίτημα της ειρηνικής ενοποίησης τέθηκε δύο φορές (στις 7 και 19/6) από τη ΛΔ της Κορέας, αλλά ο Σίγκμαν Ρι αρκέστηκε να απαντήσει ότι θα θεωρούνταν προδότες και θα αντιμετωπίζονταν ανάλογα όσοι Νοτιοκορεάτες ενεργούσαν υπέρ του εν λόγω αιτήματος. Λίγες μέρες αργότερα άρχισαν να μιλάνε τα όπλα.

·        Ο λεγόμενος «ψυχρός πόλεμος» -ουσιαστικά η μεταπολεμική επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού προς ανακοπή των επαναστατικών και εθνικοαπευθερωτικών κινημάτων διεθνώς- βρισκόταν σε εξέλιξη σχεδόν μια πενταετία. Το 1949 ιδρύθηκε ο αμυντικός στα λόγια –επιθετικός στην πράξη- στρατιωτικός συνασπισμός του ΝΑΤΟ. Υπήρξε επίσης το έτος νίκης της Κινεζικής Επανάστασης.

·        Ποιος άρχισε τον πόλεμο; Στην προσπάθειά τους να νομιμοποιήσουν την στρατιωτική τους επέμβαση οι ΗΠΑ υπέδειξαν ως ενόχους τους βορειοκορεάτες. Ωστόσο, όπως αναφέρει και ο David Horowitz στο βιβλίο του «Από την Γιάλτα στο Βιετνάμ», εκείνος ο οποίος είχε ολοφάνερο συμφέρον από τη δημιουργία ενός συνοριακού επεισοδίου που θα επέφερε την στρατιωτική παρέμβαση των ΗΠΑ ήταν η κυβέρνηση του Σίγκμαν Ρι, η οποία, παρά την τρομοκρατία, μόλις είχε υποστεί δεινή εκλογική ήττα και η εξουσία της απειλούνταν πλέον σοβαρά.

·        Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, με πρωτοβουλία των ΗΠΑ και σε συνεδρίαση στην οποία δεν συμμετείχε η ΕΣΣΔ (27/6/1950) αποφάσισε να στείλει “στρατεύματα του ΟΗΕ” για την υποστήριξη της Νότιας Κορέας, διεθνοποιώντας έτσι την πολεμική σύγκρουση. Σε αυτή την πολεμική ιμπεριαλιστική επέμβαση, πήραν μέρος και ελληνικές ένοπλες δυνάμεις (συνολικά, 23 ξένες στρατιωτικές αποστολές).

·        Αν και σύμφωνα με το καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ  απαιτούνταν η σύμφωνη γνώμη όλων των μόνιμων αντιπροσώπων του Συμβουλίου Ασφαλείας, η απόφαση πάρθηκε εν απουσία της ΕΣΣΔ. Ο αντιπρόσωπος όμως της ΕΣΣΔ απείχε ήδη από το Γενάρη του 1950 από τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την μη εκπροσώπηση της Λ.Δ. της Κίνας στο συμβούλιο.

 

Η ελληνική συμμετοχή

 

·  Το 1950 η Ελλάδα ζούσε στον απόηχο του Εμφυλίου πολέμου, με το κύμα τρομοκρατίας ενάντια στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, τους κομμουνιστές και άλλους ανθρώπους δημοκρατικών πεποιθήσεων, να συνεχίζεται αμείωτο. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός Πλαστήρας είχε αναγγείλει τη λήψη μέτρων ειρήνευσης και αμνηστίας.

·  Τόσο ο πόλεμος ξέσπασε στην Κορέα τον Ιούνη του 1950 (και η επακόλουθη σκλήρυνση της αμερικανικής πολιτικής στην Ελλάδα), όσο και οι πιέσεις από μεριάς του στρατεύματος με μοχλό τον ΙΔΕΑ, καθώς και εντός του κυβερνητικού συνασπισμού ακύρωσαν τα οποία μέτρα. Έτσι, στις 15 Αυγούστου του 1950, ο Πλαστήρας έκανε στην Τήνο τις ακόλουθες δηλώσεις: «…Δυστυχώς η ειρήνευσις είναι αδύνατος υπό την παρούσαν σύνθεσιν της κυβερνήσεως. Οι μετ` εμού κυβερνώντες δεν συμφωνούν μαζί μου. Η σύνθεσις συνεπώς της κυβερνήσεως δεν μου επιτρέπει να εφαρμόσω τα εξαγγελθέντα υπ΄ εμού μέτρα …».

·  Την επομένη μέρα, ο Σοφοκλής Βενιζέλος απέσυρε τους υπουργούς του κόμματος των Φιλελευθέρων από την κυβέρνηση. Ο Πλαστήρας, μετά την επιστροφή του από την Τήνο, υπέβαλε την παραίτησή του. Στις 21 Αυγούστου, ορκίστηκε νέα κυβέρνηση, υπό το Σοφοκλή Βενιζέλο, η οποία όμως δεν έτυχε της ψήφου εμπιστοσύνης της Βουλής. Τη διαδέχεται κυβέρνηση των κομμάτων του Βενιζέλου, του Παπανδρέου και του Τσαλδάρη, με πρωθυπουργό το Βενιζέλο. Στις 14 Σεπτεμβρίου, αυτή η κυβέρνηση έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή.

·  Ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ σε δηλώσεις κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Αθήνας, τόνισε: «Πριν από τον πόλεμο της Κορέας, καλή ήταν μια κυβέρνηση της Κεντροαριστεράς. Τώρα χρειάζεται μια κυβέρνηση της Κεντροδεξιάς. Ελπίζω να μη χρειαστεί μια κυβέρνηση της Δεξιάς».

·  Η πρώτη απόφαση της κυβέρνησης Βενιζέλου ήταν η δήλωση συμμετοχής στον πόλεμο της Κορέας. Ωστόσο, παρά την απόλυτη αφοσίωσή της στο «συμμαχικό» παράγοντα και την άνετη πλειοψηφία της στη Βουλή, και αυτή η κυβέρνηση αποδείχτηκε θνησιγενής. δεν μπόρεσε να κρατηθεί στην εξουσία πάνω από δύο μήνες.

·  Το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα αναχώρησε για την Κορέα από τον Πειραιά στις 16/11/1950 με το αμερικανικό οπλιταγωγό «Τζένεραλ Χαν». Αξίζει να σημειωθεί ότι το φθινόπωρο του 1953 η ελληνική δεξιά κυβέρνηση (του Παπάγου αυτή τη φορά) δέχτηκε να αυξήσει την ελληνική στρατιωτική παρουσία στην Κορέα – για να καλυφθεί το κενό της αποχώρησης γαλλικού τάγματος για την ινδοκίνα – από τάγμα σε Σύνταγμα, στέλνοντας άλλο ένα τάγμα. Συνολικά στο χρονικό διάστημα 1950 – 1955 στάλθηκαν στην Κορέα 10.225 αξιωματικοί και οπλίτες. Στάλθηκε επίσης ένα σμήνος από 7 αεροσκάφη. Στη συνέχεια στάλθηκαν άλλα 2 για αναπλήρωση απωλειών.

·  Η ελληνική στρατιωτική παρουσία στην Κορέα ουσιαστικά τερματίστηκε τον Οκτώβρη του 1955, όταν το εκστρατευτικό σώμα διαλύθηκε και η δύναμη των ανδρών του επέστρεψε στην Ελλάδα (στην Κορέα έμεινε μια συμβολική δύναμη 10 ανδρών).

·  Οι ελληνικές απώλειες από τη συμμετοχή στον πόλεμο της Κορέας δεν ήταν λίγες: 183 νεκροί και 610 τραυματίες, σύνολο απωλειών 793 αξιωματικοί και οπλίτες. Η αεροπορία μέτρησε απώλειες 4 αεροσκάφη και 12 νεκρούς αξιωματικούς και υπαξιωματικούς.

 

Επίλογος

 

·  Στις 26 Ιουλίου 1953 υπογράφηκε το Σύμφωνο Ανακωχής. Η Κορέα μετρούσε πάνω από ένα εκατομμύριο νεκρούς σε άμαχο πληθυσμό, εν πολλοίς αποτέλεσμα των εγκληματικών βομβαρδισμών πυκνοκατοικημένων αστικών περιοχών της Βορείου Κορέας από την αμερικανική αεροπορία με βόμβες ναπάλμ. Υπολογίζεται ότι οι ΗΠΑ έριξαν πολύ περισσότερες βόμβες ναπάλμ στην Κορέα απ’ ότι έκαναν στη συνέχεια στον πόλεμο του Βιετνάμ. Η συμμετοχή της Ελλάδας στο έγκλημα αυτό εις βάρος ενός λαού στην άλλη άκρη της υφηλίου αποτελεί μια από της πλέον μελανές σελίδες στην Ιστορία της χώρας μας. Εμπεριέχει δε πολλαπλά διδάγματα για τους κινδύνους που ελλοχεύει η συμμετοχή της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς τότε και σήμερα.