Τα εγκλήματα του καπιταλισμού

(Με αφορμή τη νέα όξυνση του αντικομμουνισμού)

«Το κεφάλαιο γεννιέται βουτηγμένο από την κορυφή ως τα νύχια στο αίμα και στη βρωμιά…στάζοντας αίμα απ’ όλους τους πόρους…Με 10% κέρδος αισθάνεται τον εαυτό του σίγουρο…με 20% γίνεται ζωηρό, με 50% γίνεται θετικά παράτολμο, με 100% τσαλαπατάει όλους τους ανθρώπινους νόμους, με 300% δεν υπάρχει έγκλημα που να μη ριψοκινδυνέψει να το διαπράξει…»
(Κ. Μαρξ, Το Κεφάλαιο, τ.1, σελ.785)

Πράγματι, πως εδραιώθηκε και αναπτύχθηκε ο καπιταλισμός, από τα γεννοφάσκια του ως την αυγή του 20ου αιώνα;
-Μέσα από τη βίαιη μετατροπή εκατομμυρίων αγροτών σε μισθωτούς εργάτες: «Έτσι, ο αγροτικός πληθυσμός, που με τη βία τον απαλλοτρίωσαν…υποτάχθηκε με τερατώδικους τρομοκρατικούς νόμους, με μαστιγώσεις, με στιγματισμούς και με βασανιστήρια σε μια πειθαρχία τέτοια που απαιτεί το σύστημα της μισθωτής εργασίας.» (1)
-Μέσα από τη στυγνή εκμετάλλευση των εργατών, με εξοντωτικούς όρους εργασίας και μισθούς που μόλις επαρκούσαν -και πολύ συχνά δεν επαρκούσαν- για την επιβίωσή τους. Ενδεικτική των άθλιων όρων ζωής και εργασίας της νεαρής εργατικής τάξης είναι μια βρετανική Έκθεση για την Κατάσταση του Εργαζόμενου Πληθυσμού το 1842, που μεταξύ άλλων ανέφερε πως το μέσο προσδόκιμο ζωής για τους εργάτες στη βιομηχανική πόλη του Λίβερπουλ δεν ξεπερνούσε τα 15 χρόνια, ενώ στο Μάντσεστερ «σχεδόν το 54% των παιδιών των εργατών πεθαίνουν πριν τα πέμπτα τους γενέθλια.» (2)
-Μέσα από την εκτεταμένη εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας (ανήλικων ακόμα και 5-6 χρονών). Τα παιδιά ήταν πιο «υπάκουοι» εργάτες –υπό την απειλή και του ξύλου-, πιο φτηνοί και δεν συνδικαλίζονταν. Το 1900 στις ΗΠΑ εργάζονταν επίσημα στη βιομηχανία 2.000.000 παιδιά κάτω των 15 ετών (Federal Census, 1900).
Σε πόσα εκατομμύρια μετριούνται άραγε όλα τα παραπάνω θύματα του καπιταλισμού; Άγνωστο. Η εργατική ζωή είναι πολύ ασήμαντη, φτηνή και αναλώσιμη για να καταγραφεί η απώλειά της, τότε από τους αστούς ή σήμερα από την αστική ιστοριογραφία…
Αυτό που είναι δεδομένο, είναι βεβαίως η απάντηση των καπιταλιστών απέναντι στους εργάτες που τολμούσαν να σηκώσουν κεφάλι: τρομοκρατία, φυλακή, εξορία ή ακόμα και θάνατος. Το 1877-1879 π.χ. στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ εκτελέστηκαν στην αγχόνη 20 απεργοί ανθρακωρύχοι που είχαν αντιδράσει στη μείωση των μισθών τους, ενώ μόνο τις 3 πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα δολοφονήθηκαν από τις επίσημες δυνάμεις καταστολής του αστικού κράτους (αστυνομία, στρατός), τους ιδιωτικούς στρατούς των εργοδοτών και διάφορες ακροδεξιές παρακρατικές ομάδες 682 εργάτες.
Χιλιάδες και χιλιάδες εργαζόμενοι (με πρωτοπόρους τους «εγκληματίες» κομμουνιστές) παγκοσμίως έδωσαν τη ζωή τους αγωνιζόμενοι για αυτά τα -έστω και πενιχρά- δικαιώματα και κατακτήσεις που γνωρίζουμε σήμερα (που και αυτά, σε περίοδο υποχώρησης του διεθνούς εργατικού-κομμουνιστικού κινήματος και καπιταλιστικής κρίσης, τα παίρνουν πίσω).

Αποικιοκρατία και δουλεμπόριο

Όμως, ο καπιταλισμός, δεν αρκέστηκε μόνο στη δολοφονική εκμετάλλευση του δικού του λαού. Τουναντίον, οι ενδογενείς ανάγκες και οι αδηφάγες ορέξεις του για περισσότερα κέρδη, φτηνό εργατικό δυναμικό, πρώτες ύλες και αγορές, είχαν ως αποτέλεσμα ένα ακόμη μελανό κεφάλαιο στην Ιστορία του: αυτό της αποικιοκρατίας. Όταν η βίαια κατάληψη και εκμετάλλευση εδαφών και λαών έφτασε στο αποκορύφωμά της το 1914 σχεδόν το 1/2 του πλανήτη και το 1/3 του πληθυσμού του τελούσαν υπό την αποικιακή εκμετάλλευση μόλις 6 καπιταλιστικών κρατών.
Αμέτρητες υπήρξαν οι πολεμικές επιχειρήσεις κατάκτησης ή καταστολής των εντόπιων λαών, που, στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν συντριπτικά άνισες και συχνά κατέληγαν σε σφαγές. Το 1857-1867 οι Βρετανοί εξολόθρευσαν κοντά 10.000.000 Ινδούς στην προσπάθειά τους να τους καθυποτάξουν. Η αποικιακή εκμετάλλευση του Κονγκό από τους Βέλγους το 1885-1908 άφησε πίσω της 10-15.000.000 νεκρούς. (3) Η ομηρία μελών της οικογένειας των εργατών, καθώς και η τιμωρία τους με ακρωτηριασμό, υπήρξε συνήθης πρακτική των εταιριών εκμετάλλευσης καουτσούκ, κλπ. στο Κονγκό. (4) Ολόκληρα έθνη, όπως οι αυτόχθονες της Βορείου, Κεντρικής και Νοτίου Αμερικής, της Αυστραλίας, κ.ά., σχεδόν αφανίστηκαν. Ο ΟΗΕ υπολογίζει τα θύματα του δουλεμπορίου σε 17.000.000 (με άλλες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο ακόμα και για 60.000.000). (5) Τα υπερκέρδη από το εμπόριο και την εργασία των δούλων έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του καπιταλισμού στις ΗΠΑ και όχι μόνο. (6)
Η αποδόμηση της αποικιοκρατίας θα συντελεστεί βασικά μόλις στις δεκαετίες του 1950-1970, υπό το βάρος και των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων που αναπτύχθηκαν στις εν λόγω χώρες (με τη σημαντική ηθική και υλική υποστήριξη της «εγκληματικής» ΕΣΣΔ), δίχως βέβαια αυτό να σημαίνει πως έπαψε ταυτόχρονα και η ποικιλόμορφη εκμετάλλευση των λαών από τους ντόπιους και διεθνείς καπιταλιστές.

Πόλεμος

Οι οξύτατοι ανταγωνισμοί μεταξύ των καπιταλιστών διαφόρων κρατών επέφεραν πολυάριθμες εθνοκαθάρσεις, τοπικές και περιφερειακές συγκρούσεις, καθώς και δύο παγκόσμιους πολέμους. Εκατομμύρια άνθρωποι του μόχθου αλληλοσφάχτηκαν στο βωμό της εξυπηρέτησης των συμφερόντων των ολιγαρχών του πλούτου (καλυπτόμενων πίσω από «πατριωτικούς» ή «θρησκευτικούς» μανδύες).
Σε 9.500.000 νεκρούς και 20.000.000 τραυματίες (εκ των οποίων 3.500.000 έμειναν ανάπηροι) υπολογίζονται τα θύματα της πρώτης παγκόσμιας αιματοβαμμένης αναδιανομής του κόσμου (1914-1918). Οι νεκροί του Β’ παγκοσμίου πολέμου (1939-1945) ξεπέρασαν τα 50.000.000. (7) Σε 20.000.000 αποτιμά ο ΟΗΕ τους νεκρούς των 120 και πλέον πολεμικών συγκρούσεων που σημειώθηκαν την περίοδο 1945-1991 και 3.000.000 το 1991-2005. Συνολικά οι νεκροί από πολέμους τον 20ο αιώνα άγγιξαν τα 110.000.000, καθιστώντας τον 5 φορές πιο φονικό από ότι ο 19ος και 3 φορές πιο φονικό από ότι οι 4 προηγούμενοι αιώνες μαζί. (8)
Από τα πολεμικά εγκλήματα του καπιταλισμού στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε ενδεικτικά τον πόλεμο της Κορέας (1950-1953) με 4.500.000 νεκρούς (τα ¾ άμαχοι), καθώς και τον πόλεμο των Γάλλων στην Ινδοκίνα (1946-1955) και κατόπιν των Αμερικανών στο Βιετνάμ (1956-1975), που στοίχησε τη ζωή σε πάνω από 3.000.000 ανθρώπους, οι οποίοι πάλευαν για την ανεξαρτησία τους.
Να σημειώσουμε πως τα παραπάνω -όπως και συνολικά τα εγκλήματα του καπιταλισμού- διεκπεραιώθηκαν με την βούλα κάθε είδους πολιτικού διαχειριστή της εξουσίας του κεφαλαίου: Έτσι, στη σφαγή του βιετναμικού λαού έβαλαν την υπογραφή τους, τόσο ο «συντηρητικός» Ρ. Νίξον, όσο και ο «προοδευτικός» Τζ. Κένεντι πρωτύτερα. Την αιματηρή καταστολή του αλγερινού λαού (καθώς και της Ινδοκίνας, του Μαρόκου, της Τυνησίας, κ.ά.) ξεκίνησε ο Σοσιαλιστής πρόεδρος της Γαλλίας Β. Οριόλ και συνέχισαν οι «δεξιοί» Ρ. Κοτί και Ντεγκώλ. Την Γιουγκοσλαβία (πιο πρόσφατα, το 1999) αιματοκύλισαν από κοινού Αμερικανοί Δημοκρατικοί (Μπ. Κλίντον), Βρετανοί Εργατικοί (Τ. Μπλερ), Ιταλοί «νεοκομμουνιστές» (Μ. Ντ’Αλέμα), κοκ.

Δικτατορίες-φασισμός

Δεκάδες δικτατορικά καθεστώτα διάφορων μορφών εγκαθιδρύθηκαν απ’ άκρη σ’ άκρη της υφηλίου στη διάρκεια του 20ού αιώνα, με την άμεση παρότρυνση και στήριξη του κεφαλαίου (και των διεθνών στηριγμάτων του, όπως ο αμερικανικός ή ο ευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός), προκειμένου να ξεπεραστούν οι εσωτερικές δυσκολίες του, να καθυποταχθεί το λαϊκό κίνημα και γενικότερα να θωρακιστεί η εξουσία του. Εκατομμύρια άνθρωποι φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, «εξαφανίστηκαν» και δολοφονήθηκαν ως συνέπεια.
Ο φασισμός-ναζισμός, ως μορφή της δικτατορίας του κεφαλαίου, προκρίθηκε τη δεκαετία του 1920 και του 1930 από τμήματα της αστικής τάξης σε μια σειρά χώρες ως «λύση» εξόδου από την καπιταλιστική κρίση, αντιμετώπισης της ριζοσπαστικοποίησης πλατιών μαζών του εργαζόμενου πληθυσμού και προετοιμασίας για τον επερχόμενο ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Ο Μπ. Μουσολίνι δεν θα μπορούσε να είχε καταλάβει την εξουσία στην Ιταλία δίχως τις «ευλογίες» των Ιταλών βιομηχάνων, του αστικού πολιτικού κόσμου και του Βατικανού, που κυριολεκτικά του παρέδωσαν την ηγεσία της χώρας στο πιάτο.
Αντίστοιχα, ο Χίτλερ δεν θα είχε ανέλθει στην εξουσία, αν δεν είχε την αποφασιστική πολιτική και οικονομική στήριξη της συντριπτικής μερίδας των Γερμανών βιομηχάνων και τραπεζιτών (που χρηματοδότησαν το περιβόητο «Ταμείο του Χίτλερ»). Στη συνέχεια οι ίδιοι αποκόμισαν αμύθητα κέρδη από το καθεστώς του «γύψου» που επέβαλαν οι Ναζί στην Γερμανία, από τον πόλεμο, αλλά και από την εκτεταμένη χρήση σκλάβων-εργατών από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Δεκάδες χιλιάδες εξ αυτών άφησαν την τελευταία τους πνοή δουλεύοντας υπό εξοντωτικές συνθήκες στα εργοστάσια μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων, όπως η Krupp, η I. G. Farben, η Volkswagen, η Heinkel, κ.ά. Μόνο από το Μαουτχάουζεν άντλησαν σκλάβους-εργάτες 45 εταιρίες. Οι δεσμοί αυτοί αίματος μεταξύ ναζισμού και μονοπωλίων καταγράφηκαν λεπτομερώς στις δίκες της Νυρεμβέργης, ωστόσο ελάχιστοι από τους κατηγορούμενους για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας καταδικάστηκαν (και αυτοί αμνηστεύτηκαν λίγο αργότερα για να μετάσχουν στη μεταπολεμική αντικομμουνιστική εκστρατεία), ενώ οι ευθύνες τους θάφτηκαν στην λήθη. (9)
Σημαντικό όμως ρόλο στην οικονομική και στρατιωτική ισχυροποίηση της Γερμανίας προπολεμικά έπαιξαν και τα μονοπώλια των «δημοκρατικών» καπιταλιστικών κρατών: Τόσο η Ford, η General Motors, η General Electric, η Standard Oil (η σημερινή Exxon-Mobil), η IBM, η τράπεζα Chase Manhattan, κ.ά. έκαναν τεράστιες επενδύσεις στη ναζιστική Γερμανία, επωφελούμενοι του «εξαιρετικού» επιχειρηματικού περιβάλλοντος που προσέφερε, αλλά και συμμεριζόμενοι τον αντικομμουνιστικό προσανατολισμό της. Τόσο ο πρόεδρος της IBM T. Watson όσο και ο πρόεδρος της Ford H. Ford τιμήθηκαν για τις υπηρεσίες τους στο Γ’ Ράιχ παρασημοφορούμενοι από τον ίδιο τον Χίτλερ το 1937 και 1938 αντίστοιχα.
Και όμως, το Ίδρυμα Φορντ (Ford Foundation), υπήρξε μεταπολεμικά ένας από τους βασικότερους χρηματοδότες παγκοσμίως στην «παραγωγή» και προώθηση της «μαύρης ιστορίας του κομμουνισμού» (σε συνεργασία με την CIA), μέσα από πανεπιστημιακά ιδρύματα, εκδόσεις, δημοσιεύματα στον Τύπο, αλλά και «αντισταλινικές» αριστερές οργανώσεις, κλπ. Το ίδιο και το Ίδρυμα Ροκφέλερ, κ.ά. (10) Πάνω σε αυτές τις «έγκυρες» αναλύσεις «πατά» μέχρι τις μέρες μας η αντικομμουνιστική αναθεώρηση της Ιστορίας στη διαχρονική της προσπάθεια να διαστρεβλώσει τις συνειδήσεις των λαών.
Σε όλες ανεξαιρέτως τις υπό ναζιστική κατοχή χώρες υπήρξαν σημαντικά τμήματα της αστικής τάξης που έκαναν χρυσές δουλειές πάνω στην πείνα και το θάνατο των λαών των χωρών τους, χρηματοδότησαν τα ένοπλα αστικά σώματα που αντιμάχονταν τους αντάρτες (ως επί το πλείστον κομμουνιστές «εγκληματίες»), για να «αναβαπτιστούν» μετά τον πόλεμο σε «εθνικόφρονες» και «ευεργέτες», πρωτοπόροι στον αγώνα κατά του «κομμουνιστικού κινδύνου», πάντοτε όμως εκμεταλλευτές του ιδρώτα του εργαζόμενου λαού.

Εγκλήματα δίχως τέλος

Στα αναρίθμητα εγκλήματα του καπιταλισμού περιλαμβάνεται ακόμη η «λευκή» (αστική) τρομοκρατία στη Ρωσία το 1917-1922 με 300.000 νεκρούς μεταξύ του άμαχου πληθυσμού, στην Φινλανδία μετά την επανάσταση του 1918 με 22.500 εκτελεσθέντες και νεκρούς στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στην Βουλγαρία από τη δικτατορία του Τσαγκώφ το 1923 με 30.000 νεκρούς, στην Κίνα από τους αστούς εθνικιστές το 1927-1928 με 300.000 κομμουνιστές νεκρούς, στην Ισπανία από τις δυνάμεις του Φράνκο το 1936 και έπειτα με δεκάδες (κάποιες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για εκατοντάδες) χιλιάδες νεκρούς και αγνοούμενους, στην Ινδονησία από τη δικτατορία του Σουχάρτο το 1965-1966 με εκατοντάδες χιλιάδες κομμουνιστές νεκρούς, κοκ.
Περιλαμβάνεται επίσης η αναίτια (από στρατιωτικής άποψης) χρήση ατομικών όπλων από τις ΗΠΑ στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1945 (που στοίχισε τη ζωή σε 200.000+ αμάχους), τα καθεστώτα φυλετικών διακρίσεων που ίσχυσαν σε μια σειρά χώρες («Απαρτχάιντ», Νότια Αφρική), η καταστροφή του περιβάλλοντος, και πολλά άλλα.

Οι συνέπειες της αντεπανάστασης

Το 1991 η «εγκληματική» ΕΣΣΔ έπαψε να υπάρχει. Τι επιπτώσεις είχε στους λαούς της το «βασίλειο της ελευθερίας» του καπιταλισμού; Φτώχεια, πείνα, θάνατος. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μόνο την πρώτη δεκαετία από την παλινόρθωση του καπιταλισμού στη Ρωσία, πέθαναν πρόωρα 7.000.000 άνθρωποι, οι οποίοι ωστόσο θα ζούσαν, αν είχε διατηρηθεί το προηγούμενο (δηλαδή το Σοβιετικό) προσδόκιμο ζωής. Όπως αναφέρει σχετικά Έκθεσή του 2005: «Δεδομένης της απουσίας πολέμων, λιμών ή επιδημιών, δεν έχει ξαναϋπάρξει ιστορικό προηγούμενο τέτοιας κλίμακας απωλειών» σε ανθρώπινες ζωές. (11)
Σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF 18 εκατομμύρια παιδιά στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες ζούσαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 σε συνθήκες «ακραίας φτώχειας». Στη Ρωσία και την Ουκρανία 1 στα 7 παιδιά υποσιτίζονταν, ενώ μέχρι πρότινος εξαλειφθείσες αρρώστιες θέριζαν (η Εσθονία π.χ. εμφάνιζε το 1999 το υψηλότερο ποσοστό φυματίωσης στον κόσμο). Το 2005 υπήρχαν επισήμως 150.000 άστεγα παιδιά στη Ρωσία (νούμερο που εκτιμάται από τη UNISEF ως πολύ χαμηλότερο του πραγματικού), ενώ 500.000 γυναίκες είχαν γίνει αντικείμενο αγοραπωλησίας. (12)

Και τα εγκλήματα του καπιταλισμού συνεχίζονται

Τις τελευταίες 2 δεκαετίες ο αριθμός των βίαια εκτοπισμένων ανθρώπων από τις εστίες τους (λόγω πολέμων, διωγμών, κλπ.) σχεδόν διπλασιάστηκε, από 33,9 σε 65,6 εκατομμύρια (εκ των οποίων 5,5 αφορούσαν τη Συρία, 2,5 το «απελευθερωμένο» από τους ιμπεριαλιστές Αφγανιστάν και 1,4 το Νότιο Σουδάν όπου μαίνονται οι συγκρούσεις για τον έλεγχο των πετρελαίων). Τα 51% όλων αυτών είναι παιδιά (στοιχεία Ύπατης Αρμοστείας ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, 2016).
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO), σήμερα στον κόσμο, κάθε 15 δευτερόλεπτα ένας εργάτης πεθαίνει και 153 τραυματίζονται από «ατύχημα» ή ασθένεια στο χώρο εργασίας. Ετήσια, τα νούμερα αυτά «μεταφράζονται» σε 2.300.000 εργάτες νεκρούς και 317.000.000 τραυματίες. Στην ηγέτιδα χώρα του καπιταλισμού, τις ΗΠΑ, το 2015 καταγράφηκαν 2.905.900 εργατικά ατυχήματα, ενώ την τελευταία δεκαετία έχουν χάσει τη ζωή τους κοντά 50.000 εργάτες (στοιχεία ILO και US Bureau of Labor Statistics).
Ταυτόχρονα, τα παιδιά συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο στυγνής εκμετάλλευσης. Το 2000 η παιδική εργασία αφορούσε 246.000.000 παιδιά, εκ των οποίων τα 171.000.000 απασχολούνταν σε βαριές και επικίνδυνες εργασίες (στοιχεία ILO).
Το 2014 οι άνθρωποι που ζούσαν και εργάζονταν υπό καθεστώς «δουλείας» ανέρχονταν σε 35,8 εκατομμύρια (Global Slavery Index, 2014).
Ο αριθμός των υποσιτιζόμενων ανθρώπων στην υφήλιο αυξήθηκε από 850.000.000 το 1980 σε 1.000.000.000 το 2010. Το 2009 πέθαναν από την πείνα 8.100.000 παιδιά κάτω των 5 ετών (22.000 κάθε μέρα). (13)
Ένα από τα πλέον ειδεχθή εγκλήματα του καπιταλισμού σε βάρος της ανθρώπινης ζωής έχει βεβαίως να κάνει με την εμπορευματοποίηση της υγείας. Η περίπτωση της απειλής της Νοτίου Αφρικής με εμπορικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ (1999) και η συνεπακόλουθη προσφυγή 40 κολοσσών της φαρμακοβιομηχανίας εναντίον της, επειδή προτίθετο να κατασκευάσει φτηνό φάρμακο για το AIDS, είναι πράγματι χαρακτηριστική του εγκληματικού τρόπου που ο καπιταλισμός θέτει στο ζύγι την ανθρώπινη ζωή, τον πόνο και τον θάνατο. Αρκεί να αναφέρουμε πως το 2016 υπήρχαν 36,7 εκατομμύρια προσβεβλημένοι από τη νόσο (εκ των οποίων τα 1,8 παιδιά), ενώ κατέληξαν εξαιτίας της 1 εκατομμύριο άνθρωποι. Στη ζυγαριά του καπιταλισμού όμως βαραίνουν σαφώς περισσότερο τα τεράστια κέρδη που βγάζει από αυτή την υπόθεση (11,8$ δις μόνο από τις 7 βασικότερες χώρες-πελάτες). (14)
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κάθε χρόνο, περίπου 100.000.000 άνθρωποι εξωθούνται κάτω από τα όρια της φτώχειας προσπαθώντας να ανταπεξέλθουν στις ιατροφαρμακευτικές τους ανάγκες (WHO, Fact Sheet, no.323, December 2015). Συνολικά, σχεδόν το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε φάρμακα απαραίτητα για την επιβίωσή του λόγω κόστους, ενώ κάθε χρόνο πάνω από 13.000.000 παιδιά πεθαίνουν από αρρώστιες, οι οποίες κατά τ’ άλλα θα μπορούσαν να αποτραπούν ή να αντιμετωπιστούν από τη σύγχρονη ιατρική. Μελέτη του American Journal of Public Health (2009) έδειξε πως κάθε χρόνο κοντά 45.000 Αμερικανοί έχαναν τη ζωή τους μην έχοντας ιατροφαρμακευτική ασφαλιστική κάλυψη.
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν «φυσικά φαινόμενα». Είναι το αποτέλεσμα ενός σάπιου συστήματος που στηρίζεται στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Το διάστημα 2000-2014 ο παγκόσμιος πλούτος υπερδιπλασιάστηκε (από 117 σε 263 τρις δολάρια). Ωστόσο, τον πλούτο αυτό δεν τον καρπώνονται αυτοί που τον παράγουν. Έτσι, το 0,7% του παγκόσμιου πληθυσμού που είναι εκατομμυριούχοι (δηλαδή οι αστικές τάξεις όλων των χωρών) έχουν στην κατοχή τους το 44% του παγκόσμιου πλούτου. Για να το θέσουμε αλλιώς, 35 εκατομμύρια αστών διαθέτουν τριπλάσια περιουσία απ’ ότι 4,3 δισεκατομμύρια εργαζομένων. Το «χάσμα» μεταξύ πλούσιων και φτωχών αυξήθηκε παγκοσμίως από 11 προς 1 το 1911, σε 35 προς 1 το 1950, 72 προς 1 το 1992, φτάνοντας σήμερα το 100 προς 1. (15)
Ως αποτέλεσμα της διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης του 2008, 43.000.000 άνθρωποι έμειναν άνεργοι και πάνω από 200.000.000 έπεσαν κάτω από τα όρια της φτώχειας (στοιχεία ΟΗΕ, ILO). Την ίδια στιγμή, το διάστημα 2008-2014, οι εκατομμυριούχοι παγκοσμίως αυξήθηκαν κατά 54%, ενώ οι δισεκατομμυριούχοι διπλασιάστηκαν (στοιχεία Credit Suisse). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28, το 2012, το 16,9% του πληθυσμού βρισκόταν στα όρια της φτώχειας και το 9,9% τα είχε ξεπεράσει, ενώ 26.200.000 ήταν άνεργοι. Οι άστεγοι υπολογίζονταν σε 4.100.000 (στοιχεία Eurostat, Commission). Και όμως, το 2008-2013, οι εκατομμυριούχοι στην ΕΕ (πλην Βρετανίας) αυξήθηκαν κατά 850.000! (Credit Suisse)
Το 1997 ο ΟΗΕ (και όχι κάποια «κομμουνιστική προπαγανδιστική μηχανή») είχε τονίσει: «Πολλοί πιστεύουν ότι η εξάλειψη της φτώχειας δεν είναι οικονομικά εφικτή. Σε μια παγκόσμια οικονομία της τάξης των 25$ τρις, αυτός ο ισχυρισμός είναι εξόφθαλμα λανθασμένος.» Ακολούθως, υπολόγισε πως για την εξάλειψη της παγκόσμιας φτώχειας (βασική εκπαίδευση για όλους, στοιχειώδη σίτιση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, κλπ.) θα απαιτούνταν τότε περίπου 80$ δις, «δηλαδή λιγότερο από το 0,5% του παγκόσμιου εισοδήματος και λιγότερο από την περιουσία των 7 πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο», καταλήγοντας: «Έλλειψη πολιτικής βούλησης και όχι οικονομικών πόρων, είναι το πραγματικό εμπόδιο στην εξάλειψη της φτώχειας.» (16) Για να δώσουμε ένα ακόμη μέγεθος: το 2016 ξοδεύτηκαν σε εξοπλισμούς 1,686 τρις δολάρια.
Βεβαίως, είναι ουτοπικό να αναζητεί κανείς στον καπιταλισμό την «πολιτική βούληση» να εξαλειφθούν τα δεινά που ο ίδιος γεννά.

Συμπέρασμα

Το βασικό συμπέρασμα από όλα τα παραπάνω είναι ένα. Εσύ άνθρωπε του μόχθου, εσύ που παράγεις όλο αυτό τον απίστευτο πλούτο που προαναφέραμε: Υπάρχει λόγος που σήμερα ζεις στην εργασιακή ανασφάλεια, χωρίς δικαιώματα, που με το ζόρι συντηρείς την οικογένειά σου. Υπάρχει λόγος που κάποιοι λίγοι γίνονται πλουσιότεροι ενώ οι περισσότεροι οριακά τα βγάζουν πέρα. Υπάρχει λόγος που παντού μαίνονται εστίες πολέμων, που αλληλοσφάζονται οι λαοί, που ξεριζώνονται από τις εστίες τους, που πεθαίνουν από την πείνα, που δεν έχουν πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, στην εκπαίδευση, στα βασικά αγαθά που μπορεί και παράγει σήμερα ο ανθρώπινος πολιτισμός και τεχνολογία. Και αυτός ο λόγος έχει όνομα: Είναι ο εγκληματικός καπιταλισμός, που ζει και αναπτύσσεται πάνω στη δική σου εκμετάλλευση, τη φτώχεια, τη δυστυχία και το θάνατο. Γιατί, όλος αυτός ο πλούτος, δεν παράγεται για να καλύψει τις δικές σου ανάγκες, τις ανάγκες των ανθρώπων, αλλά για να αυγαταίνουν τα κέρδη των καπιταλιστών.
Όταν λοιπόν όλα αυτά που προαναφέραμε συμβαίνουν γύρω σου, τη στιγμή που οι άρχουσες τάξεις εγκληματούν σε βάρος σου με χίλιους τρόπους, αυτοί φωνάζουν για τον «εγκληματικό κομμουνισμό» και τον Στάλιν.
Ναι, ο κομμουνισμός είναι «εγκληματικός» όσον αφορά τον καπιταλισμό. Γιατί σκοπός του είναι η κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ο καπιταλισμός νικήθηκε για ένα μικρό διάστημα σε ένα τμήμα του πλανήτη και απέδειξε, παρά τα όποια προβλήματα και αδυναμίες, πως μια άλλη, ανώτερη μορφή οργάνωσης της κοινωνίας, είναι εφικτή. Ο κομμουνισμός ενέπνευσε επί έναν αιώνα κάθε αγώνα, κάθε διεκδίκηση των εκμεταλλευομένων και καταπιεσμένων απανταχού της γης. Και θα συνεχίζει να τους εμπνέει, μέχρι την τελική νίκη! Αυτό το γνωρίζουν οι αστοί, που πασχίζουν να καλύψουν τη σαπίλα του συστήματός τους, πίσω από τη δυσωδία του αντικομμουνισμού…

Του Αναστάση Γκίκα (Μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του KKE)
Πηγή: Ριζοσπάστης, 3/9/2017

Παραπομπές:

1. Κ. Μαρξ, «Το Κεφάλαιο», τ. 1, σελ. 761-762
2. F. Engels, The Condition of the Working Class in England, σελ.121.
3. Guardian, 24/8/2007, 18/7/2002
4. D. Renton, D. Seddon & L. Zeilig, The Congo: Plunder and Resistance, εκδ. Zed Books, Λονδίνο, 2007, σελ. 30-31.
5. http://www.worldfuturefund.org/Reports/Slavedeathtoll/slaverydeathtoll.html#2
6. Huffinghton Post, 24/2/2014, The Nation, 1/5/2015, Forbes, 3/5/2017.
7. Οι εκτιμήσεις ως προς τους ακριβείς αριθμούς ποικίλλουν. Τα στοιχεία είναι από τη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, τ. 26, σελ. 411 και 430.
8. Human Development Report, 1991 και 2005, σελ. 82 και 153-155 αντίστοιχα.
9. Βλ. «Μονοπώλια και φασισμός: Δεσμοί αίματος που δεν παραγράφονται», στον «Ριζοσπάστη», 23/8/2009.
10. F. S. Saunders, Who paid the piper? The CIA and the Cultural Cold War, εκδ. Granta Books, 2000.
11. Human Development Report, 2005, σελ. 23.
12. K. Ondrias, Crimes of Democracy versus Crimes of Communism, εκδ. Trafford Publishing, Oxford, 2007, σελ. 144-145.
13. Human Development Report, 2010, σελ. 35, UNISEF, Press Release, 17/9/2010.
14 Guardian, 5/8/1999, Independent, 1/12/2010.
15 Credit Suisse, Global Wealth Report, 2014, Human Development Report, 1999, Oxfam International Report, 2014.
16. Human Development Report, 1997, σελ. 112.

Η καθοριστική συμβολή της ΕΣΣΔ και των ΚΚ στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών και η διαστρέβλωση της Ιστορίας

Αφίσα του ΚΚΕ για τα 70χρονα της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών Εισαγωγή

Στις 9 Μάη 2015 συμπληρώνονται 70 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών. Στη νίκη αυτή συνέβαλαν αναμφίβολα όλες οι δυνάμεις που μετείχαν στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατά του «Αξονα». Ωστόσο, ξεχωριστός όσο και καθοριστικός υπήρξε ο ρόλος των κομμουνιστών: Της Σοβιετικής Ενωσης και των εθνικοαπελευθερωτικών – αντιφασιστικών κινημάτων, ψυχή, οργανωτής και κύριος αιμοδότης των οποίων ήταν τα Κομμουνιστικά Κόμματα.

Σήμερα, ο ρόλος αυτός υποβαθμίζεται, αμαυρώνεται, ή ακόμη και εξοβελίζεται εντελώς από την Ιστορία. Νικητής στο ανατολικό μέτωπο αναδεικνύεται ο «ρωσικός χειμώνας», η σύγκρουση φασισμού – κομμουνισμού εμφανίζεται ως σύγκρουση «δύο ολοκληρωτισμών», ο Κόκκινος Στρατός μετατρέπεται από ελευθερωτής σε «κατοχικό», η αντίσταση των λαών χαρακτηρίζεται «μυθοπλασία», οι αντάρτες στιγματίζονται ως «κόκκινοι τρομοκράτες», ενώ οι συνεργάτες των ναζί αναβαπτίζονται «αθώα θύματα» που αναγκάστηκαν σε άμυνα (!) κατά των κομμουνιστών ή ακόμα και «ήρωες»!

Είναι χαρακτηριστικό το πρόσφατο αφιέρωμα της «Καθημερινής» για τα 70χρονα του Δεκέμβρη του 1944, όπου το ΕΑΜ – ΚΚΕ παρουσιάζεται λίγο – πολύ ως να μην έκανε καμιά αντίσταση στον κατακτητή, αλλά τουναντίον να εξαπολύει ένα άνευ προηγουμένου όργιο βίας και τρομοκρατίας στην κατεχόμενη Ελλάδα. `Η όπου ο Κόκκινος Στρατός εμφανίζεται ως λίγο – πολύ ένα συνονθύλευμα πλιατσικολόγων και βαρβάρων που έσφαζε αναίτια στο δρόμο προς το Βερολίνο. Είναι επίσης χαρακτηριστική, από άλλη σκοπιά, η περσινή ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ για τα 69χρονα της Αντιφασιστικής Νίκης, όπου δεν χώρεσε ούτε μια λέξη για το ΚΚΕ, για τους χιλιάδες κομμουνιστές που έδωσαν τη ζωή τους στην πρώτη γραμμή του αγώνα ή βεβαίως για την καταλυτική συνδρομή της ΕΣΣΔ και του Κόκκινου Στρατού σε αυτήν τη νίκη.

Η συμβολή της ΕΣΣΔ

Στις 22 Ιούνη 1941 ξεκίνησε η συνδυασμένη επίθεση γερμανικών, ιταλικών, ρουμανικών, ουγγρικών, σλοβακικών και φινλανδικών δυνάμεων κατά της ΕΣΣΔ (επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα»). Είχε προηγηθεί η πτώση της Γαλλίας, της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης μετά τη Γερμανία σε μόλις 6 εβδομάδες, της Πολωνίας σε 5, του Βελγίου, της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου σε 2,5, της Γιουγκοσλαβίας σε 1, της Δανίας σε 2 ώρες, κ.ο.κ.Και όμως, η Σοβιετική Ενωση αντιμετώπισε τις δυνάμεις του Αξονα στην ηπειρωτική Ευρώπη μόνη της επί 2 ολόκληρα χρόνια. Ακόμη και όταν ξεκίνησε η εκστρατεία ΗΠΑ – Βρετανίας κατά της Ιταλίας (τον Ιούλη του 1943) η κατανομή των γερμανικών δυνάμεων ήταν 257 μεραρχίες στο ανατολικό μέτωπο και μόλις 26 στην Ιταλία. Μετά την απόβαση στη Νορμανδία (έναν ολόκληρο χρόνο αργότερα, στις 6 Ιούνη 1944) ο Αξονας συνέχισε να διατηρεί στο ανατολικό μέτωπο τετραπλάσιες δυνάμεις απ’ ό,τι στο δυτικό. Η ΕΣΣΔ επομένως σήκωσε το κύριο βάρος του πολέμου, τόσο από την άποψη των θυσιών της σε έμψυχο δυναμικό και άψυχο υλικό, όσο και από την άποψη της συμβολής της στη στρατιωτική συντριβή του Αξονα.¹Πώς όμως συντελέστηκε αυτή η εποποιία;

α.Ο ρόλος του Κόμματος: Με την έναρξη της εισβολής, το Κομμουνιστικό Κόμμα της ΕΣΣΔ μετατράπηκε σε συλλογικό οργανωτή και καθοδηγητή της πολεμικής προσπάθειας, τόσο στην πρώτη γραμμή όσο και στα μετόπισθεν. Οι κομμουνιστές μπήκαν μπροστά στους πιο δύσκολους, σύνθετους και επικίνδυνους τομείς του αγώνα, εμψυχώνοντας και συμπαρασύροντας τις λαϊκές μάζες με το αγωνιστικό τους παράδειγμα και ήθος.

Οταν π.χ. στις 13 Οκτώβρη 1941 η σύσκεψη του κομματικού αχτίφ της Μόσχας απηύθυνε κάλεσμα στους κομμουνιστές της πόλης να υπερασπιστούν τη σοβιετική πρωτεύουσα, συγκροτήθηκαν σε 3 μόλις μέρες 25 λόχοι και τάγματα κομμουνιστών και κομσομόλων δύναμης 12.000 μαχητών. Εως το τέλος του μήνα είχαν σχηματισθεί 3 μεραρχίες.Μόνο τον πρώτο χρόνο του πολέμου εντάχθηκαν στον Κόκκινο Στρατό και το Ναυτικό κοντά 1 εκατομμύριο μέλη του Κόμματος και 2 εκατομμύρια μέλη της Νεολαίας του. Σχεδόν το 1/3 των μελών της Κεντρικής Επιτροπής βρισκόταν στο μέτωπο. Συνολικά, το ποσοστό του κομματικού δυναμικού που τάχθηκε στις στρατιωτικές και παραγωγικές ανάγκες του πολέμου έφτασε το 81,8%. Ενας στους τρεις άνδρες και γυναίκες των σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων προς το τέλος του πολέμου ήταν οργανωμένος κομμουνιστής!

Μόνο τους 6 πρώτους μήνες του πολέμου, το Κόμμα είχε πάνω από 500.000 νεκρούς, ενώ έως το 1945 είχαν δώσει τη ζωή τους κοντά 2.000.000 κομμουνιστές. Ωστόσο, το παράδειγμά τους αυτό λειτούργησε ως κάλεσμα για ένταξη στην πρωτοπορία του αγώνα ακόμη περισσότερων: Μέσα στο 1943 εντάχθηκαν στο Κομμουνιστικό Κόμμα 1.785.000 πρωτοπόροι εργάτες, αγρότες, μαχητές του μετώπου, κ.ά. Το 1944 άλλα 2,3 εκατομμύρια έγιναν τακτικά και δόκιμα μέλη του Κόμματος.

β.Η μάχη στα μετόπισθεν του εχθρού:Λιγότερο από ένα μήνα μετά την εισβολή της φασιστικής στρατιωτικής μηχανής στην ΕΣΣΔ (18 Ιούλη 1941) η ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος εξέδωσε απόφαση για την οργάνωση της αντίστασης στις κατεχόμενες περιοχές, τη συγκρότηση παράνομων κομματικών και κομσομόλικων οργανώσεων, παρτιζάνικων ομάδων, στις πόλεις και την ύπαιθρο. Ηδη από την Ανοιξη του 1942 είχαν δημιουργηθεί από τη δράση των παρτιζάνων ελεύθερες περιοχές έκτασης πολλών τετραγωνικών χιλιομέτρων, καθηλώνοντας 22 – 24 εχθρικές μεραρχίες (σχεδόν όσες παρέταξαν οι Γερμανοί εναντίον των Συμμάχων στην Ιταλία). Εως το τέλος του πολέμου, οι Σοβιετικοί παρτιζάνοι μετρούσαν πάνω από 1.000.000 μαχητές και μαχήτριες σε 6.200 αντάρτικα Σώματα και παράνομες ομάδες. Δίπλα τους έδωσαν τη μάχη και πολλοί αλλοεθνείς μαχητές. Μόνο στη Λευκορωσία διακρίθηκαν για την παρτιζάνικη δράση τους 703 Πολωνοί, 184 Σλοβάκοι, 33 Τσέχοι, 25 Γερμανοί, 24 Ισπανοί, 14 Γάλλοι, κ.ά.

Δίπλα στον εξωτερικό εχθρό, η σοβιετική εξουσία είχε να αντιμετωπίσει και τον εσωτερικό ταξικό εχθρό: τις δυνάμεις της αντεπανάστασης, που με τις πλάτες του φασίστα εισβολέα βρήκαν την ευκαιρία να περάσουν στην αντεπίθεση, πολιτικά και στρατιωτικά. Στη Ρωσία, συγκροτήθηκε η λεγόμενη Επιτροπή για την Απελευθέρωση των Λαών της Ρωσίας (!) και ο Ρωσικός Απελευθερωτικός Στρατός – ΡΟΑ (!) υπό το στρατηγό Α. Βλασόφ. Η δύναμη του ΡΟΑ δεν ήταν μεγάλη (δεν αριθμούσε παρά λίγες χιλιάδες άνδρες). Υπήρχαν ωστόσο και ορισμένοι άλλοι σχηματισμοί Ρώσων εμιγκρέδων (αντεπαναστατών) ενταγμένοι στη Βέρμαχτ και τα SS. Αντίστοιχα στην Ουκρανία, συγκροτήθηκε ο λεγόμενος Ουκρανικός Απελευθερωτικός Στρατός, από δυνάμεις όπως η Ουκρανική Στρατιωτική Οργάνωση (UVO) και η Οργάνωση Ουκρανών Εθνικιστών (OUN), που είχαν πρωτοστατήσει στις ταξικές συγκρούσεις εναντίον της σοβιετικής εξουσίας κατά την κολεκτιβοποίηση. Ανάλογοι σχηματισμοί υπήρξαν η Λετονική και η Εσθονική Λεγεώνα, η Λιθουανική Δύναμη Αμυνας (οργανώσεις που συνέχισαν την αντισοβιετική τους δράση έως και τη δεκαετία του ’50 και του ’60), κ.ά.

γ.Ο σοβιετικός λαός υπερασπίζεται τη σοσιαλιστική του πατρίδα: Παραμονές της μάχης της Μόσχας συγκροτήθηκαν μέσα σε λίγες μόνο μέρες από εργάτες, υπάλληλους, σπουδαστές, κ.ά. κατοίκους της πόλης 12 ολόκληρες μεραρχίες εθνοφυλακής δύναμης 160.000 μαχητών. Περίπου 10.000 εντάχθηκαν στα εθελοντικά αντιαρματικά Σώματα, στην περίπτωση που τα γερμανικά τανκς εισέρχονταν στην ίδια την πόλη. 450.000 δούλευαν μέρα και νύχτα στα οχυρωματικά έργα. Είναι πράγματι συγκλονιστική η εικόνα του Κόκκινου Στρατού που, στην επέτειο της Οχτωβριανής Επανάστασης (7 Νοεμβρίου 1941), παρήλαυνε κατευθείαν από την κόκκινη πλατεία στο μέτωπο.

Στο Λένινγκραντ, λαός και στρατός παρέμειναν αλύγιστοι υπερασπιστές της πόλης κατά την πλέον αιματηρή πολιορκία στην Ιστορία, που κράτησε 872 μέρες και κόστισε τη ζωή σε πάνω από 1.000.000 σοβιετικούς πολίτες.

Στο Στάλινγκραντ τα εργοστάσια δεν έπαυαν να προμηθεύουν το μέτωπο (συχνά ελάχιστα μέτρα από το ίδιο το εργοστάσιο) με πυρομαχικά, άρματα μάχης, κ.ο.κ., ακόμα και όταν έφταναν πια να μοιάζουν περισσότερο ερείπια από τους βομβαρδισμούς παρά μονάδες παραγωγής. 24 μαχητές από 7 εθνικότητες της ΕΣΣΔ υπεράσπιζαν επί 58 μέρες ένα μόνο κτίριο – μνημείο ηρωισμού, αλλά και των ακατάλυτων δεσμών φιλίας και αδελφοσύνης των λαών της Σοβιετικής Ενωσης.

δ.Η σοσιαλιστική οικονομία: Ο Κόκκινος Στρατός δεν θα μπορούσε να σταθεί, αν δεν «πατούσε» γερά στις βάσεις μιας πανίσχυρης πολεμικής οικονομίας. Οπως και στα πεδία των μαχών, έτσι και στη μάχη της παραγωγής, ιδεολογικοπολιτικός εμπνευστής, καθοδηγητής και πρωτοπόρος οργανωτής των εργασιακών κατορθωμάτων των Σοβιετικών ανθρώπων υπήρξε το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Αξιοθαύμαστος υπήρξε ο άμεσος αναπροσανατολισμός και οργάνωση της παραγωγής από τις ανάγκες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης σε καιρό ειρήνης στις απαιτήσεις της πολεμικής προσπάθειας. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο τα μηχανουργικά εργοστάσια άρχισαν να παράγουν πολεμικά τεχνικά μέσα, τα εργοστάσια της ελαφράς βιομηχανίας να παράγουν πυρομαχικά, κ.ο.κ. Μόνο το καλοκαίρι – φθινόπωρο του 1941 αποσυναρμολογήθηκαν, μεταφέρθηκαν από 128 κέντρα εκκένωσης σε ασφαλείς ζώνες πέρα από τα Ουράλια και επανασυναρμολογήθηκαν 1.523 βιομηχανικές μονάδες. Μαζί τους μεταφέρθηκαν επίσης 10.000.000 εργάτες με τις οικογένειές τους.

Για να καλυφθούν τα κενά στην παραγωγή που άφηναν οι στρατευμένοι εργάτες οργανώθηκε η εκπαίδευση νέων εργατών (νεολαίας, γυναικών, αγροτών), που μόνο στα 1942 ξεπέρασαν τα 1,25 εκατομμύρια. Αλλο ένα εκατομμύριο νέοι εργάτες αποφοίτησαν το ίδιο διάστημα από τα νεοσυσταθέντα εκπαιδευτικά ιδρύματα προπαρασκευής εργατικών εφεδρειών. Με πρωτοβουλία της κομμουνιστικής νεολαίας συγκροτήθηκαν επίσης ομάδες για την ποιοτική βελτίωση της παραγωγής. Εως τον Οκτώβρη του 1943 υπήρχαν 36.000 τέτοιες ομάδες. Το 1944 υλοποιήθηκαν κοντά 20.000 προτάσεις των ίδιων των εργαζομένων για την τελειοποίηση της τεχνικής και δυναμικότητας της παραγωγής.

Σπουδαίο ρόλο στην ποσοτική και ποιοτική ανάπτυξη της παραγωγής όμως έπαιξε και η σοσιαλιστική άμιλλα, η οποία αγκάλιασε εκατομμύρια εργαζόμενους – ιδιαίτερα τους νέους που οργάνωσαν ομάδες άμιλλας σχεδόν σε κάθε βιομηχανική μονάδα σε κάθε κλάδο. Ειδικό βάρος είχε η άμιλλα που κήρυξαν μεταξύ τους τα δύο μεγαλύτερα σοβιετικά μεταλλουργικά συγκροτήματα, του Μαγνιτογκόρσκ και του Κουζνέτσκ. Οι σιδηροδρομικοί συγκρότησαν εθελοντικά 3.700 ομάδες συντήρησης των γραμμών στις ώρες που δεν είχαν υπηρεσία. Ετσι, παρά τους συνεχείς βομβαρδισμούς της γερμανικής αεροπορίας, η ροή έμψυχου δυναμικού και άψυχου υλικού προς τα μέτωπα του πολέμου δεν διακόπηκε ποτέ. Μόνο το 1943 τιμήθηκαν με τον τίτλο του «Ηρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας» 127 σιδηροδρομικοί.

Ετσι δόθηκε η μάχη της παραγωγής, όπου η κεντρικά σχεδιασμένη σοσιαλιστική οικονομία και η συνειδητή εργασία του Σοβιετικού εργάτη νίκησαν κατά κράτος τις συνδυασμένες παραγωγικές δυνατότητες μιας ολόκληρης ηπείρου (μεταξύ των οποίων και ορισμένων από τα πλέον ανεπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη της εποχής, της Γερμανίας, της Γαλλίας, κ.ά.) και την καταναγκαστική εργασία εκατομμυρίων εργατών. Να σημειώσουμε πως στις παραγωγικές δυνατότητες του Αξονα είχαν ενσωματωθεί επίσης και πολλές μονάδες αμερικανικών, κ.ά. μονοπωλιακών συμφερόντων ή θυγατρικών τους, στη Γερμανία και τις κατεχόμενες περιοχές. H «General Motors», για παράδειγμα, κατασκεύασε χιλιάδες θωρακισμένα αυτοκίνητα, φορτηγά και τανκς για το γερμανικό στρατό, ενώ η «Fordwerke» (εργοστάσιο της «Ford» στο Βερολίνο) ήταν υπεύθυνη για την προμήθεια του 1/3 σχεδόν του συνόλου των φορτηγών της Βέρμαχτ το 1941.²

Η συμβολή των κομμουνιστών στην Αντίσταση των λαών

Οι κομμουνιστές των κατεχόμενων χωρών πρωτοστάτησαν στην οργάνωση του αγώνα επιβίωσης και αντίστασης των λαών, με απεργίες, συλλαλητήρια, κ.ά. μορφές πάλης, μεταξύ των οποίων βεβαίως και της ένοπλης: Σχεδόν 2.000.000 μαχητές και μαχήτριες επάνδρωσαν τα παρτιζάνικα Σώματα απ’ άκρη σ’ άκρη της ευρωπαϊκής ηπείρου, ενεργώντας χιλιάδες σαμποτάζ, δίνοντας εκατοντάδες μικρές και μεγάλες μάχες, καθηλώνοντας δεκάδες μεραρχίες του εχθρού.

Οι δυνάμεις αυτές συντέλεσαν τα μέγιστα και στην απελευθέρωση: Οι Γάλλοι κομμουνιστές, επικεφαλής 35.000 μαχητών και 50.000 πολιτοφυλάκων του Παρισιού, οργάνωσαν την ένοπλη λαϊκή εξέγερση και απελευθέρωση της πρωτεύουσας στις 19-25 Αυγούστου του 1944. Ενοπλες λαϊκές εξεγέρσεις με πρωτοβουλία των κομμουνιστών πραγματοποιήθηκαν επίσης στη Ρουμανία (24 – 29 Αυγούστου 1944), στη Βουλγαρία (7 – 9 Σεπτέμβρη 1944), στη Σλοβακία (Αύγουστος – Οκτώβρης 1944) και την Τσεχία (1 – 9 Μάη 1945), καθώς και στη βόρεια Ιταλία (10 – 26 Απρίλη 1945), όπου οι κομμουνιστές παρτιζάνοι απελευθέρωσαν 125 μεγάλες πόλεις πριν καν ακόμα φθάσουν εκεί τα αγγλοαμερικανικά στρατεύματα. Ο λαϊκός στρατός της Αλβανίας απελευθέρωσε ο ίδιος τη χώρα του (29 Νοέμβρη 1944).

Η πρωτοπορία των κομμουνιστών αποτυπώθηκε και στους χιλιάδες νεκρούς που είχαν σε αυτό τον αγώνα: Σχεδόν το 25% των μελών του ΚΚ Βελγίου εκτελέστηκε ή βασανίστηκε την περίοδο της Κατοχής, ενώ πάνω από το 1/3 κλείστηκε στις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το Τσεχοσλοβακικό ΚΚ είχε 25.000 νεκρούς, το Πολωνικό Εργατικό Κόμμα 15.000, το Γιουγκοσλαβικό ΚΚ 50.000, το Γαλλικό 75.000, οι κομμουνιστές παρτιζάνοι της Ιταλίας 42.500, κ.ο.κ.

Στη χώρα μας, ο ΕΛΑΣ με τους 127.535 μαχητές και εφέδρους καθήλωσε 8 – 12 εχθρικές μεραρχίες, ενώ παραμονές της αποχώρησης των Γερμανών από την Ελλάδα είχε απελευθερώσει ήδη το 85% – 90% των εδαφών της. Οργανωτής και καθοδηγητής, ψυχή και κύριος αιμοδότης του ΕΑΜικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος (που μέτρησε 1.500.000 μέλη), υπήρξε το ΚΚΕ. Χιλιάδες κομμουνιστές έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα αυτό. Μόνο η Κομματική Οργάνωση Αθήνας του ΚΚΕ είχε 5.000 νεκρούς. Τα βουνά – άπαρτα κάστρα του ΕΛΑΣ, οι θάλασσες του Ατλαντικού (όπου χάθηκαν κοντά 3.000 Ελληνες ναυτεργάτες, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της Ομοσπονδίας τους, της ΟΕΝΟ, «κρατάτε τα πλοία εν κινήσει»), η Καισαριανή, το Κούρνοβο, η Ακροναυπλία, η Κοκκινιά, το Χαϊδάρι, ο Αϊ-Στράτης, άστραψαν ως τόποι θυσίας και φάροι ηρωισμού.

Ειδική αναφορά χρήζει όμως και η οργάνωση της αντίστασης στις φασιστικές χώρες: Στην Αυστρία, οι κομμουνιστές συγκρότησαν 5 ένοπλα τάγματα, ένα εκ των οποίων έλαβε μέρος και στην απελευθέρωση της Γιουγκοσλαβίας. 2.000 μέλη του ΚΚ Αυστρίας εκτελέστηκαν (μεταξύ αυτών και 13 μέλη της ΚΕ), 4.280 στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, πολλά περισσότερα φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν. Ακόμα και στη Γερμανία λειτουργούσαν παράνομοι κομμουνιστικοί πυρήνες. Μόνο στη Λιψία υπήρχαν κομμουνιστικές οργανώσεις σε 17 από τα μεγαλύτερα εργοστάσια. Οι Γερμανοί κομμουνιστές πρωτοστάτησαν στον αντιφασιστικό αγώνα στη μητρόπολη του ναζισμού, οργάνωναν αποδράσεις από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, παρακώλυαν την παραγωγή, κ.ο.κ.

Ειδική αναφορά χρήζουν, τέλος, οι Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου και οι κομμουνιστές έγκλειστοι των στρατοπέδων συγκέντρωσης, που συνέχιζαν να αγωνίζονται – παρά τις εξοντωτικές συνθήκες – οργανώνοντας παράνομες ομάδες αντίστασης, δολιοφθορές στην παραγωγή, αποδράσεις, ακόμα και εξεγέρσεις. Στο Μπούχενβαλντ π.χ. είχε συγκροτηθεί δίκτυο 178 παράνομων ομάδων (56 από Σοβιετικούς κρατούμενους) με επικεφαλής τον κομμουνιστή Μπ. Μπάρτελ. Αντίστοιχες οργανώσεις υπήρχαν επίσης στο Αουσβιτς (με επικεφαλής τους αξιωματικούς του Κόκκινου Στρατού Α. Λεμπέντεφ και Φ. Σκίμπα) στο Νταχάου (όπου ανέπτυξε δράση και ο ΓΓ του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης), κ.α.

Η αντικομμουνιστική διαστρέβλωση της Ιστορίας από την ΕΕ

Ο αντικομμουνιστικός επαναπροσδιορισμός της ιστορικής μνήμης και συνείδησης των λαών έχει βρεθεί τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο των πολιτικών της ΕΕ. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Την καθιέρωση της 9ης Μάη ως «Ημέρας της Ευρώπης» («αντικαθιστώντας» έτσι την επέτειο της Αντιφασιστικής Νίκης) το 1985, την Απόφαση 1906 του Συμβουλίου της Ευρώπης περί λήψης «μέτρων για τη διάλυση της κληρονομιάς των πρώην κομμουνιστικών ολοκληρωτικών καθεστώτων» το 1996, την εισήγηση του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου Ε. Μπροκ στα 60χρονα της Αντιφασιστικής Νίκης το 2005 όπως αποτίεται «φόρος τιμής στα θύματα όλων των δικτατοριών» (κομμουνιστικών και φασιστικών), το «Μνημόνιο για την ανάγκη διεθνούς καταδίκης των εγκλημάτων των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων» (γνωστό και ως «Αντικομμουνιστικό Μνημόνιο») το 2006, τον ορισμό της 23ης Αυγούστου (μέρα υπογραφής του Συμφώνου Μολότοφ – Ρίμπεντροπ) ως «Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης για τα θύματα του Ναζισμού και του Σταλινισμού» από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2008, το ψήφισμα «σχετικά με την ευρωπαϊκή συνείδηση και τον ολοκληρωτισμό» το 2009, κ.ά.

Ολα τα παραπάνω, βεβαίως, συνοδεύονταν από τον ανάλογο σχεδιασμό και χρηματοδότηση, για την εκπόνηση σχετικών «μελετών», «εκπαιδευτικών» προγραμμάτων, την ανέγερση μνημείων, την αναπροσαρμογή του νομικού οπλοστασίου κάθε χώρας, κ.ο.κ. Πακτωλός κονδυλίων δόθηκε σε συλλόγους, ιδρύματα, ΜΚΟ, κ.λπ. με τη «δέουσα» αποστολή.

Σημείο καμπής της αντικομμουνιστικής αυτής επίθεσης υπήρξε σίγουρα η διεύρυνση της ΕΕ προς τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Οπως τόνισε ο Μ. Πόρτας του Αριστερού Μπλοκ Πορτογαλίας (μέλος του ΚΕΑ) κατά τη συζήτηση του προγράμματος «Πολίτες για την Ευρώπη» το 2006: «Με την είσοδο των νέων χωρών από την Ανατολική Ευρώπη, είναι απολύτως κατανοητό ότι προέκυψε η ιδέα της σύνδεσης της ανάμνησης των θυμάτων του σταλινισμού με τα θύματα του ολοκαυτώματος»! Να σημειώσουμε πως, γενικότερα, ο ρόλος των οπορτουνιστικών και σοσιαλδημοκρατικών δυνάμεων στην ΕΕ υπήρξε καταλυτικός – και συχνά πρωταγωνιστικός – στην προαγωγή και θέσπιση του αντικομμουνισμού.

Σήμερα, υπάρχει απαγόρευση δράσης των ΚΚ σε Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία και Ρουμανία, ενώ παραμένει σε ισχύ η διάταξη που έθεσε εκτός νόμου το ΚΚ Γερμανίας το 1956. Η χρήση «κομμουνιστικών συμβόλων» διώκεται επίσης σε Ουγγαρία, Πολωνία, Γεωργία και Ουκρανία, ενώ σε μια σειρά χώρες ισχύουν απαγορεύσεις εργασίας και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων σε κομμουνιστές. Στις χώρες της Βαλτικής και την Ουκρανία τα μνημεία του αντιφασιστικού αγώνα καταστρέφονται και στη θέση τους ανεγείρονται άλλα στη μνήμη των πρώην συνεργατών των ναζί. Στη Ρουμανία, αποκαταστάθηκε ο δικτάτορας της χώρας κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο Ι. Αντονέσκου, ενώ το αλβανικό Κοινοβούλιο απεφάνθη το 2006 πως στη χώρα το 1941 – 1945 δεν έγινε εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας, αλλά μόνο εμφύλιος πόλεμος!

Η Αντιφασιστική Νίκη στην καπιταλιστική Ρωσία

Σχολιάζοντας το 2004 μια σειρά δημοσκοπικά δεδομένα που έδειχναν μια αυξανόμενη πλειοψηφική «νοσταλγία για το σοβιετικό παρελθόν» στη σύγχρονη – καπιταλιστική πλέον – Ρωσία, η «Le Monde Diplomatique» έγραψε πως «οι αρχές και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης απέτυχαν στην προσπάθειά τους να παρουσιάσουν τα 70 χρόνια της Σοβιετικής εξουσίας ως έναν εφιάλτη», προσθέτοντας ότι «οι πιέσεις που ασκήθηκαν, ώστε να δημιουργηθεί μια τέτοια εικόνα δεν είναι πλέον αποτελεσματικές».³

Αφού, λοιπόν, η αστική τάξη δεν κατάφερε να ξεριζώσει αυτές τις μνήμες, επιχειρεί να τις αξιοποιήσει διαστρεβλώνοντας βεβαίως το πραγματικό τους νόημα και περιεχόμενο. Ετσι, στην επαναφορά της μελωδίας του Υμνου της ΕΣΣΔ με άλλους στίχους το 2000, την καθιέρωση της σημαίας με το σφυροδρέπανο που τοποθετήθηκε στο Ράιχσταγκ από το νικηφόρο Κόκκινο Στρατό το Μάη του 1945 ως «λάβαρο της νίκης» (2007), προστέθηκαν και οι εορτασμοί της 9ης Μάη στην Κόκκινη Πλατεία (που είχαν υποβαθμιστεί επί Γιέλτσιν). Βεβαίως, δεν επρόκειτο πια για τον εορτασμό της νίκης ενός ολόκληρου κοινωνικοπολιτικού συστήματος, του σοσιαλισμού, έναντι της πλέον αποκρουστικής μορφής της εξουσίας του κεφαλαίου, του φασισμού. Οχι. Οπως τόνισε ο Βλ. Πούτιν στα 69χρονα της Αντιφασιστικής Νίκης πέρυσι, η 9η Μάη συμβόλιζε τη «νικηφόρα δύναμη του πατριωτισμού», την αξία της «εθνικής ενότητας» και τη σημασία της «υπεράσπισης των εθνικών συμφερόντων».

Ωστόσο, η Αντιφασιστική Νίκη δεν είχε να κάνει ούτε με τον αστικό πατριωτισμό, ούτε με κάποια γενικά συμφέροντα σε συνθήκες καπιταλισμού. Ο καπιταλισμός υπήρξε άλλωστε η γενεσιουργός αιτία, τόσο του φασισμού όσο και του πολέμου, ο οποίος ήταν άδικος, είτε από τη μεριά του φασιστικού συνασπισμού είτε από τη μεριά των αντιχιτλερικών αστικών τάξεων (ΗΠΑ, Βρετανίας, κ.λπ.), γιατί ήταν ένας πόλεμος για τη νομή των παγκόσμιων αγορών και των πηγών πρώτων υλών. Οι τελευταίες συμμάχησαν με την ΕΣΣΔ από ανάγκη, για τους δικούς τους σκοπούς. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί τη συνευθύνη τους στο Β’ Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο. Δίκαιο πόλεμο έκαναν μόνο η ΕΣΣΔ, τα ΚΚ όπου Γης και τα λαϊκά κινήματα στα οποία ηγήθηκαν.

Η Νίκη της ΕΣΣΔ είχε πολύ διαφορετικά αίτια και περιεχόμενο απ’ αυτά που επιχειρεί σήμερα να της προσδώσει η αστική τάξη της Ρωσίας: Εδραζόταν στην εργατική σοβιετική εξουσία, στα πλεονεκτήματα που προσέφερε η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας, στον πρωταγωνιστικό ρόλο των λαϊκών μαζών με ηγέτιδα δύναμη την εργατική τάξη, στον καθοριστικό ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος ως επαναστατικής εργατικής πρωτοπορίας.

Επτά δεκαετίες μετά την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, καμιά παραχάραξη, διαστρέβλωση ή ποινικοποίηση της Ιστορίας δεν είναι ικανή να σβήσει την αλήθεια. Η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της, οπλισμένοι με τα διδάγματα του παρελθόντος και τη δύναμη της κοσμοθεωρίας μας, θα τραβήξουν μπροστά τους τροχούς της κοινωνικής εξέλιξης όσα προσκόμματα και αν σηκωθούν μπροστά τους, θέτοντας το φασισμό και τον πόλεμο – τον ίδιο τον καπιταλισμό – στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας μια για πάντα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Η ΕΣΣΔ είχε 20.000.000 νεκρούς σε μάχιμο και άμαχο πληθυσμό, η Βρετανία 375.000 και οι ΗΠΑ 405.000. Ο Κόκκινος Στρατός σήκωσε το κύριο βάρος (65%) των στρατιωτικών απωλειών μεταξύ των Συμμάχων (Βρετανία και ΗΠΑ από 2% αντίστοιχα). Την ίδια στιγμή, στο Ανατολικό Μέτωπο η Βέρμαχτ σημείωσε τα 3/4 των συνολικών απωλειών της. Από τα 260 δισ. δολ. του συνολικού ύψους των ζημιών που υπέστη η ευρωπαϊκή ήπειρος στη διάρκεια του πολέμου, τα 128 δισ. δολ. (τα μισά δηλαδή) αναλογούσαν στην ΕΣΣΔ.

2. Βλ. ενδεικτικά Silverstein K (2000) «Ford and the Fuhrer», στο «The Nation», τεύχος 3, σελ.14, Higham Ch (1983) «Trading with the Enemy» (Delacorte Press) σελ. 1-33, ACSA Press Release, 13/7/2003, κ.ά.

3. Chauvier J M, «Russia: Nostalgic for the Soviet Era», «Le Monde Diplomatique», τ. Μαρτίου 2004.

Αναστάσης Γκίκας
Μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ

Πηγή: Ριζοσπάστης, 3/5/2015