«Οι διανοούμενοι δίνουν πολύ συχνά θαυμάσιες συμβουλές και καθοδηγητικές υποδείξεις, αποδείχνονται όμως μέχρι γελοίου, μέχρι ανοησίας, μέχρι αίσχους ‘κουλοί’, ανίκανοι να εφαρμόσουν στην ζωή αυτές τις συμβουλές και τις υποδείξεις, να εφαρμόσουν πρακτικό έλεγχο, για να μετατρέπονται τα λόγια σε έργα.»
(Λένιν Β Ι, «Πως να οργανώσουμε την άμμιλα;», στα Άπαντα, τόμος 35ος, σελ.202)
* * *
«Είναι πιο δύσκολο στα διανοούμενα στοιχεία να προσαρμοστούν στην πειθαρχία της κομματικής ζωής, και όσα από τα στοιχεία αυτά δεν είναι σε θέση ν’ ανταποκριθούν σ’ αυτό το καθήκον υψώνουν, όπως αυτό είναι φυσικό, τη σημαία της ανταρσίας ενάντια στους απαραίτητους οργανωτικούς περιορισμούς και ανάγουν την αυθόρμητη αναρχικότητά τους αυτή σαν τάση προς την ‘αυτονομία’, σαν αίτημα ‘ανεκτικότητας’ κλπ.»
(Λένιν Β Ι, «Προς το Κόμμα», στα Άπαντα, τόμος 9ος, σελ.14-15)
Erodotos Weblog 
Φίλε ERODOTOS,
νομίζω πως αυτό το γράμμα του Λένιν προς τον Γκόρκι, μπορεί να συμβάλει στο πώς έβλεπε πρακτικά το θέμα των διανοούμενων ο Λένιν σχετικά με τη στάση τους απέναντι στη δικτατορία του προλεταριάτου και τα μέτρα που έπαιρνε απέναντι στους αντεπαναστάτες :
ΣΤΟΝ Α. Μ. ΓΚΟΡΚΙ
15/9/1919
Αγαπητέ Αλεξέι Μαξίμοβιτς,
δέχτηκα τον Τόνκοφ, αλλά, και πριν από την άφιξή του, και πριν πάρω το γράμμα σας, η Κεντρική Επιτροπή είχε αναθέσει στους Κάμενεφ και Μπουχάριν να ερευνήσουν την υπόθεση της σύλληψης των αστών διανοουμένων του τύπου τών φιλοκαντετικών καί νά αφήσουν ελεύθερους όσους ήταν δυνατόν. Γιά μας, είναι φανερό οτι έγιναν κι εδώ επίσης λάθη.
«Ομως, δεν μας είναι λιγότερο ξεκάθαρο ότι, συνολικά, ή απόφαση νά συλληφθούν οί καντέ (καί οί φιλοκαντετικοί) ήταν αναγκαία καί σωστή.
«Οταν πάνω σ’ αυτά διάβασα στό γράμμα σας, τήν ειλικρινή σας γνώμη, θυμήθηκα μιά φράση πού μου είχε μείνει τυπωμένη στό μυαλό μου άπ’ τίς συνομιλίες μας (στό Λονδίνο, στό Κάπρι καί σέ συνέχεια):
«Έμεϊς οί καλλιτέχνες είμαστε οντά ανεύθυνα».
Καλύτερα δέν θά μπορούσε κανείς νά εκφραστεί! Γιά ποιό λόγο χρησιμοποιείτε τόσο απίστευτα οργισμένα λόγια; Επειδή μερικές δεκάδες (ή, έστω, καί μερικές εκατοντάδες) άπό κυρίους καντέ (ή φίλους τών καντέ) στάλθηκαν μερικές μέρες φυλακή γιά νά προληφθούν άλλες συνωμοσίες, ανάλογες μ αυτήν πού κατέληξε στην πτώση της Κράσναγια Γκόρκα123, συνωμοσίες πού απειλούν νά προκαλέσουν τό θάνατο δεκάδων χιλιάδων εργατών καί αγροτών;
Τί συμφορά, τί αδικία! Τολμούν νά στείλουν διανοούμενους φυλακή γιά μερικές μέρες ή καί μερικές εβδομάδες, γιά νά εμποδίσουν τή σφαγή δεκάδων χιλιάδων εργατών καί αγροτών!
«Οί καλλιτέχνες είναι όντα ανεύθυνα».
Είναι λάθος νά συγχέει κανείς τίς «διανοούμενες δυνάμεις» του λαού μέ τίς «δυνάμεις» τών αστών διανοουμένων. «Ας πάρουμε τόν Κορολένκο σάν παράδειγμα — μόλις διάβασα τήν μπροσούρα του «Ό πόλεμος, ή πατρίδα, η άνθρωπότητα», πού γράφτηκε τόν Αύγουστο του 1917. Ό Κορολένκο είναι πραγματικά ό καλύτερος τών «φιλοκαντετικών», είναι σχεδόν μενσεβίκος. Όμως, κάτω άπ’ τίς γλυκερές φράσεις, τί αισχρή, άτιμη, ποταπή υπεράσπιση του ιμπεριαλιστικού πολέμου! Τί αξιοθρήνητος φιλισταίος, αιχμάλωτος τών αστικών προκαταλήψεων! Γιά τούς κυρίους αυτούς, 10 εκατομμύρια νεκροί σέ έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο είναι κάτι πού αξίζει τήν υποστήριξη τους (υποστήριξη στήν πράξη, κάτω άπό «φιλειρηνικές», γλυκερές φράσεις «ενάντια» στόν πόλεμο). «Ομως, όταν εκατοντάδες χιλιάδες μαχητές πέφτουν σέ έναν εμφύλιο πόλεμο δίκαιο ενάντια στους μεγαλοτσιφλικάδες καί τούς καπιταλιστές, τότε, αρχίζουν τίς κλάψες, τά βογγητά, τίς κρίσεις υστερίας.
«Οχι, δέν υπάρχει τίποτε τό κακό ν’ αφήσει κανείς αύτού του είδους τά «ταλέντα» μερικές εβδομάδες στή φυλακή, άν αυτό χρειάζεται γιά νά προληφθούν συνωμοσίες (όπως της Κράσναγια Γκόρκα) καί ο θάνατος δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων. Τίς συνωμοσίες αυτές τών καντέ καί τών φιλοκαντετικών τίς αποκαλύψαμε. Καί ξέρουμε ότι οί φιλοκαντετικοί καθηγητές πολύ συχνά βοηθούν τούς συνωμότες. Αυτό είναι γεγονός.
Οί διανοούμενες δυνάμεις τών εργατών καί τών αγροτών μεγαλώνουν καί δυναμώνουν στόν αγώνα γιά τήν ανατροπή της μπουρζουαζίας καί τών συνενόχων της, τών μικροδιανοουμένων, τών λακέδων τοϋ κεφαλαίου, πού θεωρούν τόν εαυτό τους εγκέφαλο τοϋ έθνους. Στήν πραγματικότητα δέν είναι ό εγκέφαλος, είναι σκ… Στίς «διανοούμενες δυνάμεις» πού θέλουν νά φέρουν τήν επιστήμη στό λαό «κι όχι νά υπηρετούν τό κεφάλαιο», εξασφαλίζουμε αποδοχές πάνω άπ’ τό μέσο όρο. Αυτό είναι γεγονός. Τίς υπερασπιζόμαστε. Αυτό είναι γεγονός. Δεκάδες χιλιάδες αξιωματικοί υπηρετούν στόν Κόκκινο Στρατό καί καταφέρουν νίκες, παρά τήν ύπαρξη μερικών εκατοντάδων προδοτών. Αυτό είναι γεγονός.
Όσο γιά νά «καταλάβω τήν ψυχική σας κατάσταση», τήν καταλαβαίνω (άφού εσείς μου τό ζητάτε). Σας τό είπα πολλές φορές στό Κάπρι κι αργότερα: αφήνετε νά σας περιβάλλουν ακριβώς τά χειρότερα στοιχεία της αστικής διανόησης κι αφήνετε νά σας συγκινούν οί κλάψες τους. Ακούτε καί προσέχετε τίς κραυγές πού βγάζουν μερικές εκατοντάδες διανοούμενοι, εξαιτίας μιας «φοβερής» σύλληψης γιά μερικές εβδομάδες, άλλά τή φωνή τών μαζών τών εκατομμυρίων τών εργατών καί τών αγροτών, πού απειλούν οί Ντενίκιν, Κολτσάκ, Λιανόζοφ, Ροτζιάνκο, οί συνωμότες της Κράσναγια Γκόρκα (καί άλλοι συνωμότες καντέ), αυτή τή φωνή δέν τήν άκοΰτε καί δέν τήν προσέχετε. Καταλαβαίνω πολύ καλά, ναί, πολύ, πολύ καλά, πώς είναι δυνατόν όχι μόνο νά αφεθεί κανείς νά γράφει ότι «οί κόκκινοι είναι εξίσου εχθροί τοϋ λαοϋ μέ τούς λευκούς» (αυτοί πού παλεύουν γιά τήν ανατροπή τών κεφαλαιοκρατών καί τών μεγαλοτσιφλικάδων είναι εξίσου εχθροί τοϋ λαοϋ μ’ αυτούς τούς κεφαλαιοκράτες καί γαιοκτήμονες), άλλά καί νά φθάσει νά πιστεύει στό θεό καί στόν πατερούλη μας τόν τσάρο. Τό καταλαβαίνω πολύ καλά.
Αληθινά, τραβάτε γιά τήν καταστροφή σας, άν δέν ξεκόψετε άπ’ αυτό τό περιβάλλον τών αστών διανοουμένων. Μ’ όλη μου τήν ψυχή, σας εύχομαι ν’ αποσπαστείτε άπ’ αυτό.
Μέ τούς καλύτερους χαιρετισμούς!
Δικός σας Λένιν
Γιατί, επιτέλους, ούτε γράφετε πια τίποτα! Δεν είναι ντροπή να χάνετε τον καιρό σας ακούγοντας κλάψες σάπιων διανοουμένων και να μην γράφετε, δεν είναι αυτό θάνατος για έναν καλλιτέχνη;
(Από τα ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΓΚΟΡΚΙ, Εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ)
Να ζητήσω συγνώμη για το σκανάρισμα που μετέτρεψε τα «όντα» σε «οντά» και να διευκρινίσω τι είναι το μυστηριώδες «Κράσναγια Γκόρκα123» :
Από τις Σημειώσεις :
123 Οι ταραχές στο οχυρό «Κράσναγια Γκόρκα» (13 Ιούνη 1919) προκλήθηκαν απ΄την αντεπαναστατική οργάνωση «Εθνικό Κέντρο», ένα συμμάζεμα από αντισοβιετικές ομάδες και ξένους πράκτορες. Οι οργανωτές της ελπίζανε να καταλάβουν την Πετρούπολη, μέσω μιας γενικής επίθεσης στο μέτωπο, που θα υποστηρίζονταν από την εξέγερση. Οι ταραχές στην «Κράσναγια Γκόρκα» καταπνίγηκαν τη νύχτα της 15 προς 16 του Ιούνη.
Σ’ευχαριστώ πολύ για τη συνδρομή. Είναι πράγματι πολύ ενδιαφέρουσα!
Εμείς σ’ ευχαριστούμε και πάλι για την προσφορά σου στην προσπάθεια να τιμηθεί ο μεγάλος ηγέτης του παγκόσμιου προλεταριάτου, Β. Ι. Λένιν.