Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 6: Ο Δεκέμβρης του 1944-η ματωμένη Κυριακή

Δεκεμβριανά 1944

Η ματωμένη Κυριακή

Μια ειρηνική και άοπλη διαδήλωση του αθηναϊκού λαού…

…κατέληξε στο απροκάλυπτο αιματοκύλισμα

Το ξημέρωμα της Κυριακής, 3ης του Δεκέμβρη 1944, έβρισκε το βασανισμένο λαό της Αθήνας και του Πειραιά στο πόδι. Οι προετοιμασίες, για το μεγάλο συλλαλητήριο, που είχε καλέσει η ΚΕ του ΕΑΜ, για την ίδια μέρα στην πλατεία Συντάγματος, έχουν φτάσει στην τελική τους φάση. Αλλωστε, οι μέρες που είχαν προηγηθεί ήταν γεμάτες ένταση και όλοι συναισθάνονταν την κρισιμότητα των στιγμών.

Τη νύχτα της 30ής Νοέμβρη προς 1η Δεκέμβρη, μετά την ανακοίνωση – τελεσίγραφο του Γ. Παπανδρέου, πραγματοποιήθηκε ολονύχτια συνεδρίαση της ΚΕ του ΕΑΜ, η οποία συζήτησε τις εξελίξεις και αποφάσισε:

α. Να απευθύνει έκκληση στις κυβερνήσεις των συμμάχων της Μ. Βρετανίας, της Σοβιετικής Ενωσης και των ΗΠΑ.

β. Να κηρυχτεί παλλαϊκή απεργία το Σάββατο, 2 του Δεκέμβρη

γ. Να οργανωθεί παλλαϊκή συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος στις 3/12, στις 11 το πρωί.

δ. Να ανασυγκροτηθεί η ΚΕ του ΕΛΑΣ

Την 1η Δεκέμβρη 1944 παραιτούνται από την κυβέρνηση της «Εθνικής Ενότητας» οι ΕΑΜίτες υπουργοί Αλ. Σβώλος, Γ. Ζεύγος, Μ. Πορφυρογένης, Ν. Ασκούτσης, Ηλ. Τσιριμώκος και Α. Αγγελόπουλος, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη διαταγή μονομερούς αφοπλισμού του ΕΛΑΣ. Την ίδια στιγμή, πραγματοποιούνται μεγάλες και μαχητικές διαδηλώσεις του λαού σ’ όλη την Ελλάδα, ενάντια στην κυβέρνηση Παπανδρέου και την αγγλική επέμβαση.

Στις 2 Δεκέμβρη 1944, η απεργία σημειώνει τεράστια επιτυχία. Τα πάντα στην Αθήνα και τον Πειραιά είναι κλειστά, φανερώνοντας ξεκάθαρα τη θέληση του λαού. Την ίδια, όμως, στιγμή αποβιβάζονται στο Φάληρο 6.000 Αγγλοι στρατιώτες και δύο φασιστικά, ελληνικά τάγματα από την Αίγυπτο. Το πρωί της ίδιας μέρας, η ΚΕ του ΕΑΜ ζητά και παίρνει από την κυβέρνηση άδεια για το συλλαλητήριο της Κυριακής. Τα μεσάνυχτα της ίδιας μέρας, όμως, ο Γ. Παπανδρέου ανακαλεί την άδεια. Προφανώς, είτε για να δοκιμάσει την αντοχή και την αποφασιστικότητα του ΕΑΜ και του λαϊκού κινήματος, είτε για να βρει «πάτημα», για τα όσα ήδη σχεδίαζε μαζί, με τους Αγγλους, για την επόμενη μέρα.

Η θέληση του λαού και η αντίδραση

3 Δεκέμβρη 1944: Το συλλαλητήριο ξεκινάει. Εκατοντάδες χιλιάδες λαού πλημμυρίζουν τους δρόμους, που οδηγούν στο κέντρο της πρωτεύουσας και κατακλύζουν την πλατεία Συντάγματος και τη γύρω περιοχή. Τα συνθήματα «Οχι άλλη κατοχή», «Εθνικός Στρατός», «Λαοκρατία και όχι βασιλιά», «Παπανδρέου παραιτήσου» κυριαρχούν σ’ όλα τα χείλη. Ωρα 10.30` και ήδη, στην πλατεία Συντάγματος έχει συγκεντρωθεί αρκετός κόσμος. Οι μεγάλες, όμως, φάλαγγες των λαϊκών συνοικιών βρίσκονται ακόμη στο δρόμο. Προχωρούν με τάξη, ειρηνικά, τραγουδώντας και φωνάζοντας συνθήματα, ανεμίζοντας τις τιμημένες σημαίες και τα λάβαρα του αγώνα. Η ώρα πλησιάζει 11 και καθώς, οι ανθρώπινοι χείμαρροι φτάνουν στην πλατεία Συντάγματος και γεμίζουν ασφυκτικά το χώρο μπροστά στον Αγνωστο Στρατιώτη, ρίχνονται εντελώς απροειδοποίητα και ύπουλα τα πρώτα δολοφονικά πυρά, από τα παλιά ανάκτορα και τη διεύθυνση της Αστυνομίας. Αιματηρός ο απολογισμός της εγκληματικής αυτής ενέργειας της αντίδρασης: 21 νεκροί και 140 τραυματίες. Την ίδια ώρα δέχονται ανάλογη επίθεση οι φάλαγγες των διαδηλωτών, που προχωρούσαν από την οδό Ηρώδη του Αττικού προς την πλατεία Συντάγματος. Το βράδυ της ίδιας μέρας δολοφονούνται 7 αγωνιστές την ώρα που τοιχοκολλούν έντυπα του ΕΑΜ. Δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά, ο Αγγελος Εβερτ, διευθυντής της Αστυνομίας Πόλεων της Αθήνας εκείνη την κρίσιμη περίοδο και γνωστός για τη σχέση του με τους Εγγλέζους, ομολόγησε ότι έδωσε την εντολή της δολοφονικής επίθεσης στην πλατεία Συντάγματος (δηλώσεις σε εφημερίδα «Ακρόπολη» 3/12/1958).

Στις 4 Δεκέμβρη 1944 κηρύσσεται γενική απεργία σ’ όλη την Ελλάδα. Ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά οδηγεί τα θύματά του στην τελευταία τους κατοικία. Μέσα σε μια συγκλονιστική ατμόσφαιρα πένθους, αλλά και αγωνιστικής αποφασιστικότητας, ο λαός απαιτεί την άμεση παραίτηση της ματοβαμμένης κυβέρνησης. Ενα τεράστιο πανό στην κεφαλή της πορείας γράφει: «ΟΤΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ, ΔΙΑΛΕΓΕΙ `Η ΤΙΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ `Η ΤΑ ΟΠΛΑ». Οταν η πομπή φτάνει στο Σύνταγμα, οι διαδηλωτές γονατίζουν. Ορκίζονται στους νεκρούς και ψάλλουν το πένθιμο εμβατήριο. Στην επιστροφή από το νεκροταφείο τα πλήθη δέχονται και νέα, ένοπλη επίθεση από τους Χίτες. Αλλοι 40 νεκροί και 70 τραυματίες βάφουν με το αίμα τους, τους αθηναϊκούς δρόμους. Την άλλη μέρα και καθώς οι λαϊκές διαδηλώσεις συνεχίζονται, χτυπά και πάλι η Ασφάλεια, με τραγικό απολογισμό, ακόμη 30 νεκρούς και πάνω από 100 τραυματίες.

Στρατιωτικός δικτάτορας ο Σκόμπι

«ΟΤΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ, ΔΙΑΛΕΓΕΙ `Η ΤΙΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ `Η ΤΑ ΟΠΛΑ», γράφει το πιτσιλισμένο με αίμα πανό, ενώ οι διαδηλωτές γονατίζουν και απαιτούν να παραιτηθεί η αιματοβαμμένη κυβέρνηση

Στο μεταξύ, ο Σκόμπι κλιμακώνει τις αντιλαϊκές και επιθετικές του ενέργειες, επιχειρώντας να αιφνιδιάσει και να υποτάξει με την ένοπλη βία το λαϊκό κίνημα.

Προχωρά στον αφοπλισμό τμημάτων της Εθνικής Πολιτοφυλακής. Υποκαθιστώντας και τυπικά την κυβέρνηση Παπανδρέου και μιλώντας εξ ονόματός της κηρύσσει το στρατιωτικό νόμο. Τις πρώτες πρωινές ώρες, της 4ης Δεκέμβρη, βρετανικές δυνάμεις κυκλώνουν και αφοπλίζουν το 2ο Σύνταγμα της ΙΙ μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Κάτω από την πίεση των δραματικών αυτών γεγονότων και ιδιαίτερα την παλλαϊκή κατακραυγή και καταδίκη, ο Γ. Παπανδρέου υποχρεώνεται να παραιτηθεί και να ζητήσει από τον Θ. Σοφούλη, να προχωρήσει στο σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Η επιλογή του προσώπου βρίσκει κατ’ αρχή σύμφωνη και την ηγεσία του ΕΑΜ, αλλά λίγο μετά ο Γ. Παπανδρέου ανακαλεί την παραίτησή του, υποχωρώντας στην πίεση του Τσόρτσιλ και άλλων εξωελληνικών παραγόντων και αναλαμβάνοντας να σηκώσει μέχρι το τέλος τις ιστορικές και εγκληματικές του ευθύνες.

Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ παίρνουν τη διαταγή και αρχίζουν τις επιχειρήσεις κατά των Χιτών και των αστυνομικών τμημάτων της Αθήνας και του Πειραιά. Την επομένη ο Σκόμπι θα πάρει διαταγή από τον Τσόρτσιλ να συμπεριφέρεται σαν να βρίσκεται σε κατεχόμενη πόλη. Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση ο λαός έπρεπε να διαλέξει. Και διάλεξε τα όπλα.

Τα τηλεγραφήματα της αιώνιας καταισχύνης

Στις 5 Δεκέμβρη, ο Τσόρτσιλ στέλνει δύο τηλεγραφήματα, ένα προς τον πρεσβευτή της Μ. Βρετανίας στην Αθήνα, Λίπερ, κι ένα προς τον Σκόμπι. Είναι δύο τηλεγραφήματα, αποκαλυπτικά για τις εγκληματικές προθέσεις και μεθόδους του αγγλικού ιμπεριαλισμού και αποτελούν μνημεία αντιλαϊκού κυνισμού και ωμότητας. Παραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα και από τα δύο, έτσι όπως έχουν καταγραφεί στην ιστορία.

Τηλεγράφημα προς τον Λίπερ:

«Πρέπει να παρακινήσετε τον Παπανδρέου να πράξει το καθήκον του και να τον διαβεβαιώσετε, ότι εις την περίπτωσιν αυτήν θα τον υποστηρίξωμεν μ’ όλας τας δυνάμεις. Παρήλθεν πλέον η εποχή καθ’ ην μια οιαδήποτε ομάς Ελλήνων πολιτών ηδύνατο να ματαιώνει την εξέγερσιν του όχλου. Η μόνη ελπίς του είναι να εργασθεί μεθ’ ημών διά την αποσόβησιν ενδεχομένης συμφοράς…

Ανέθεσα το όλον ζήτημα της αμύνης των Αθηνών και τη διατήρηση της εννόμου τάξεως εις τον στρατηγόν Σκόμπι και τον διαβεβαίωσα ότι θα τον ενισχύσωμεν με όσας δυνάμεις χρειάζεται προς τούτο. Τόσον εσείς, όσο και ο Παπανδρέου, πρέπει να συμμορφωθείτε προς τας οδηγίας του, εις ό,τι αφορά τη δημόσιαν τάξιν και την ασφάλειαν. Πρέπει να συνδράμετε τον στρατηγόν Σκόμπι με πάντα δυνατόν τρόπον και να εισηγηθείτε εις αυτόν τη λήψιν παντός μέτρου, το οποίον, κατά τη γνώμην σας, ήθελε καταστήσει το έργον του περισσότερον ευχερές και αποτελεσματικόν». (Οι υπογραμμίσεις είναι του Τσόρτσιλ) (Ο. Τσόρτσιλ, «Απομνημονεύματα», τόμ. 6ος, βιβλίο 1ο, σ. 256).

Ετσι αναφέρεται το τηλεγράφημα αυτό στα απομνημονεύματα του Βρετανού πρωθυπουργού. Σκόπιμα, προφανώς, ο Τσόρτσιλ δεν αναφέρει ένα χαρακτηριστικό, για τον ιμπεριαλιστικό, ωμό αυταρχισμό και την κατάλυση κάθε έννοιας εθνικής ανεξαρτησίας και λαϊκής κυριαρχίας, απόσπασμα. Το απόσπασμα αυτό ήρθε στο φως το 1974, όταν δημοσιοποιήθηκαν τα αντίστοιχα αρχεία του Φόρεϊν Οφις. Να ποιο κομμάτι «αυτολογόκρινε» ο Τσόρτσιλ:

«Πρέπει να υποχρεώσετε τον Παπανδρέου. Αν παραιτηθεί, φυλακίστε τον έως ότου συνέλθει, όταν πια θα έχουν τελειώσει οι μάχες. Θα μπορούσε το ίδιο καλά, να αρρωστήσει και να μην μπορεί να τον πλησιάσει κανείς…» (Γ. Ανδρικόπουλου, «1944 Κρίσιμη χρονιά» τόμ. Β` αρ. 300).

Ανάλογης εγκληματικής περιφρόνησης προς τη θέληση του ελληνικού λαού και τα στοιχειώδη δικαιώματά του είναι και το τηλεγράφημα προς τον Σκόμπι:

«Κατόπιν συνεννοήσεως μετά του στρατηγού Ουίλσον (Ιταλία) έδωσα οδηγίες να σας αφήσει όλας τας δυνάμεις, τας οποίας διαθέτετε και να σας σταλούν, ει δυνατόν, ενισχύσεις.

Είσθε υπεύθυνος διά την τήρησιν της τάξεως εις Αθήνας και διά την καταστροφήν όλων των ομάδων ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, αι οποίαι πλησιάζουν εις την πόλιν. Δύνασθε να λάβετε όλα τα μέτρα, που θα θεωρήσετε σκόπιμα διά τον έλεγχον των οδών και την παγίδευσιν των ταραξιών. Είναι φυσικόν ο ΕΛΑΣ να προσπαθήσει να παρατάξει γυναικόπαιδα εις τα σημεία όπου θα διεξαχθούν συγκρούσεις. Θα πρέπει να ενεργήσετε με σύνεσιν και να αποφύγετε σφάλματα, αλλά μη διστάσετε να πυροβολήσετε εναντίον παντός ενόπλου, που θα επιχειρεί να επιτεθή κατά των βρετανικών δυνάμεων και κατά των ελληνικών, μετά των οποίων συνεργαζόμεθα. Το καλύτερον, φυσικά, θα ήτο εάν εις το έργον σας είχατε τη συμπαράστασιν μιας κυβερνήσεως και εάν ο Λίπερ έπειθε τον Παπανδρέου να παραμείνει εις τη θέσιν του και να σας βοηθήσει.

Ωστόσο, μη διστάσετε να ενεργήσετε ως να ευρίσκεσθε εις μίαν μόλις καταληφθείσα υπό του στρατού πόλιν, όπου έχει εκραγεί επαναστατικόν κίνημα (υπογραμμίσεις Τσόρτσιλ).

Εν συνεχεία, με τας ομάδας του ΕΛΑΣ, αι οποίαι πλησιάζουν έξωθεν προς την πόλιν, θα πρέπει να είσθε ασφαλώς εις θέσιν, με τας δυνάμεις που διαθέτετε, να δώσετε εις μερικάς εξ αυτών ένα καλό μάθημα, το οποίον θα παραδειγματίση και τας άλλας. Δύνασθε να βασίζεσθε εις την υποστήριξίν μου διά πάσαν λογικήν και εύστοχον ενέργειαν, την οποίαν εν προκειμένω θα αποφασίσετε. Πρέπει να κρατήσωμεν τας Αθήνας και να επιβληθώμεν (υπογράμμιση Τσόρτσιλ). Εάν τούτο το επιτύχετε χωρίς αιματοχυσίαν, θα είναι κατόρθωμα δι’ εσάς, αλλά και με αιματοχυσίαν θα είναι επίσης κατόρθωμα, εάν αυτή είναι απαραίτητος» (Ο. Τσόρτσιλ, στο ίδιο, τόμ. 6ος, βιβλ. 1ο, σ. 255).

Αυθεντικές μαρτυρίες

Πολλά έχουν γραφτεί, για την αλήθεια των γεγονότων της ματωμένης εκείνης Κυριακής, 3 του Δεκέμβρη. Η αντίδραση, εκμεταλλευόμενη την κατοπινή νίκη της, επιχείρησε, στην κυριολεξία, να στήσει την ιστορική αλήθεια με το κεφάλι κάτω και να αμαυρώσει τον ηρωικό αγώνα του λαού της πρωτεύουσας, να συκοφαντήσει το ΕΑΜ και ακόμη περισσότερο το ΚΚΕ. Η αλήθεια, βέβαια, έχει πλέον αποκαλυφθεί και ο εγκληματικός ρόλος των Εγγλέζων, καθώς και των ντόπιων υποτελών τους, είτε των πολιτικών είτε των πρώην γερμανοντυμένων ταγματασφαλιτών και Χιτών, είναι αδιαμφισβήτητος.

Περισσότερο, ως απόδοση τιμής στους εκατοντάδες νεκρούς και τραυματίες, αλλά και στην άφθαστη γενναιότητα των εκατοντάδων χιλιάδων διαδηλωτών, που άοπλοι και με το κεφάλι ψηλά αντιμετώπισαν τα εγγλέζικα τανκ και, λιγότερο, για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα αυτοπτών και πέραν κάθε αμφισβήτησης μαρτύρων εκείνης της τραγικής μέρας (από το βιβλίο του Ν. Κεπέση, «Ο Δεκέμβρης του 1944»).

Η μαρτυρία του Κ. Κουβαρά*

«… Είδα τον κόσμο να έρχεται σε παράταξη, με τις σημαίες του – ελληνική, αμερικανική, βρετανική και ρωσική – μπροστά. Ηταν μια γιγάντια φάλαγγα, αλλά οι διαδηλωτές προχωρούσαν με τάξη, τραγουδώντας αντάρτικα τραγούδια και φωνάζοντας συνθήματα… Ημασταν στον εξώστη του πρώτου πατώματος του ξενοδοχείου της «Μεγάλης Βρετανίας».

Η Αστυνομία είχε κινητοποιηθεί ολόκληρη, επιδείχνοντας τα καινούρια βρετανικά τουφέκια και «τόμιγκαν» για πρώτη φορά. Υπήρχαν, επίσης, ολόγυρα βρετανικά τανκ και θωρακισμένα αυτοκίνητα. Στο πρώτο τανκ, στη γωνία μπροστά μας, ένας άντρας στεκόταν στον ανοιχτό πυργίσκο και βρισκόταν σε συνεχή τηλεφωνική επικοινωνία με το αρχηγείο του, αναφέροντας τα συμβαίνοντα.

Το μπροστινό τμήμα του συλλαλητηρίου είχε φτάσει στην άκρη της πλατείας, όπου βρισκόμασταν και καθώς παρατηρούσα προσεχτικά, άκουσα τους επικεφαλής να συζητούν με την Αστυνομία, μόλις δέκα μέτρα από κει που στεκόμασταν… Οι διαδηλωτές σπρώχνανε για να μπουν στην πλατεία, αλλά δε γινόταν καμιά συμπλοκή.

Ξαφνικά ένα παράγγελμα «τραβηχτείτε πίσω!» δόθηκε με μια στριγκιά στρατιωτική φωνή και όλοι οι αστυνομικοί υποχώρησαν κάπου είκοσι μέτρα, γονάτισαν κι άρχισαν να πυροβολούν. Τα πυρά ήταν πυκνά. Διακόσιοι αστυνομικοί έβαλλαν ταυτόχρονα, οι περισσότεροι με αυτόματα. Ενας από μας παρατήρησε τον αστυνομικό που γονάτισε λίγα μέτρα από το μέρος μας, και μας φώναξε «αυτός βαράει στο ψαχνό!». Κοιτάξαμε με προσοχή στο πλήθος και είδαμε αίμα… Ενα αγόρι, ως δεκαπέντε χρονών, είχε πέσει ακριβώς μπροστά μας, μέσα σε μια κόκκινη λίμνη. Ενα εικοσάχρονο κορίτσι ήταν γεμάτο αίματα λίγο πιο κάτω…

Οταν η Πανεπιστημίου άδειασε, μπορέσαμε να δούμε μόνο τους νεκρούς και τους πληγωμένους. Πτώματα ήταν σκόρπια παντού και σ’ άλλα σημεία λίμνες από αίμα, που άφησαν μερικοί λαβωμένοι, τους οποίους φίλοι μετέφεραν αλλού…

«Στην πλατεία, στην πλατεία!», άρχισαν να φωνάζουν οι επικεφαλής των διαδηλωτών. Πυροβολισμοί δεν ακούγονταν πια και ο κόσμος ξεκίνησε για την πλατεία Συντάγματος με μεγάλη τάξη. Καθώς οι διαδηλωτές προχωρούσαν, συγκινητικές στιγμές ξετυλίγονταν μπρος στα μάτια μας. Οι νεκροί και οι λαβωμένοι είχαν μεταφερθεί και μόνο λίμνες αίματος έμειναν εδώ κι εκεί, για να θυμίζουν τι είχε συμβεί λίγα λεπτά πρωτύτερα. Ομάδες νέων σταματούσαν μπροστά στις λίμνες αυτές και οι αντιδράσεις ποικίλανε, ανάλογα με τα συναισθήματα του καθενός. Μερικοί κλαίγανε, άλλοι έκαναν το σταυρό τους κι άλλοι ορκίζονταν εκδίκηση. Πολλοί μαζεύτηκαν γύρω από μια αιμάτινη λίμνη κοντά στον εξώστη μας, όπου ένα κορίτσι έκλαιγε από αρκετή ώρα και προσπαθούσε να προφυλάξει το χυμένο αίμα μιας φίλης της. Γνωστοί της δοκίμασαν να την απομακρύνουν, αλλά αρνήθηκε να κουνηθεί…».

* Ο Κ. Κουβαράς είναι Ελληνοαμερικανός και ήταν αρχηγός της μυστικής αμερικανικής αποστολής «Περικλής» στην κατεχόμενη Ελλάδα

Η μαρτυρία του Φρανκ Τσερβάζι*

«… Μια ομάδα αστυνομικών πυροβολούσε το άοπλο πλήθος. Με μια κίνηση, λες και τη φύσηξε άγριος βοριάς, η συμπαγής μάζα του λαού έπεσε μπρούμυτα. Το ντουφεκίδι σταμάτησε. Ο λαός ξανασηκώθηκε πάλι σύσσωμος, τα τουφέκια άρχισαν πάλι να πυροβολούν κι οι χειροβομβίδες να πέφτουν σαν βροχή… Ο κ. Πούλος, ένας γενναίος Αμερικανός ανταποκριτής, χίμηξε με τεντωμένα χέρια ανάμεσα στην Αστυνομία και το πλήθος, ζητώντας να σταματήσει το ντουφεκίδι. Τίποτε, όμως. Οι σφαίρες εξακολουθούσαν να πέφτουν σαν βροχή. Ανάμεσα στα άλλα πτώματα, ήταν ένα αγοράκι έξι χρονών και δίπλα του ένα κατάξανθο κοριτσάκι. Ετσι χύθηκε το πρώτο αίμα. Ετσι άρχισε ο εμφύλιος πόλεμος».

* Ο Φ. Τσερβάζι ήταν δημοσιογράφος και το παραπάνω απόσπασμα δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Κόλιερς» εκείνης της εποχής

Η μαρτυρία ενός Αγγλου*

«… Η πορεία πλησίαζε: Αντρες, γυναίκες και παιδιά βάδιζαν σε γραμμές ανά οχτώ ως δέκα. Η διαδήλωση δεν έδειχνε τίποτα το απειλητικό.

Την προσοχή μου τράβηξε πάλι στο μπαλκόνι (σ.σ. της τότε Αστυνομικής Διεύθυνσης Αθηνών) μια επιτακτική φωνή, που έμοιαζε σαν διαταγή στα ελληνικά… Ο κ. Σ. Μπάρμπερ του «Ηνωμένου Τύπου», μου εξήγησε αργότερα ότι η φωνή που είχα ακούσει ήταν διαταγή πυροβολισμού. Αμέσως οι αστυνομικοί άρχισαν να τραβούν τα κλείστρα των όπλων τους, όχι όμως με συντονισμό, σαν μια πειθαρχημένη ομάδα, αλλά δισταχτικά ο ένας μετά τον άλλον, δίνοντας την εντύπωση πως μερικοί από αυτούς δίσταζαν να υπακούσουν.

Οι αστυνομικοί άδειασαν τις σφαίρες των όπλων τους πάνω στους διαδηλωτές… Οι πυροβολισμοί εξακολουθούσαν να πέφτουν… Οι αστυνομικοί έμοιαζαν πια σαν να φοβούνται να σταματήσουν τους πυροβολισμούς και το θέαμα πρόσβαλε το αίσθημα ευπρέπειας κάθε Αγγλου, που έτυχε να παρακολουθεί…».

* Η μαρτυρία είναι του Βρετανού συνταγματάρχη Μπάιφορντ Τζόουνς, που παρακολούθησε τα δραματικά γεγονότα από το «καφενείο του Γιαννάκη», στο ισόγειο του κτιρίου, όπου στεγαζόταν τότε η Διεύθυνση της Αστυνομίας Αθηνών

Κι άλλη μια μαρτυρία*

«… Επρόκειτο περί μιας ειρηνικής και άοπλης διαμαρτυρίας του λαού και τούτο είναι τόσον βέβαιον, ώστε γυναίκες έφεραν μαζί τους ακόμη και τα μικρά παιδιά τους. Κάτω από το παράθυρό μου είδα με τα μάτια μου τα γεγονότα.

Είναι αφάνταστος ο ηρωισμός του λαού αυτού. Ορθιος και βαλλόμενος, προχωρούσε προς τον ορισθέντα τόπο της συγκέντρωσης. Γυναίκες και κορίτσια με το χαμόγελο στα χείλη, ακόμη και μετά τον σκοτωμό των συντρόφων των φώναζαν: «Ζήτω ο Τσόρτσιλ! Ζήτω ο Ρούσβελτ! Κάτω ο Παπανδρέου! Οχι βασιλιά!».

* Ετσι μετέδωσε τις δραματικές σκηνές ο ανταποκριτής της αμερικανικής εφημερίδας «Ηλιος του Σικάγου»

Και η …μαρτυρία του Λίπερ

Αποκαλυπτικά είναι ακόμη και τα όσα γράφει ο τότε Βρετανός πρεσβευτής στην Αθήνα, Ρ. Λίπερ, στο σχετικό βιβλίο του «Οταν ο Ελληνας συναντά Ελληνα»:

«Οι πυροβολισμοί στην πλατεία Συντάγματος έλαβαν χώρα σε πλήρη θέα πολλών ξένων ανταποκριτών, που έμεναν στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία». Απέναντι στο ξενοδοχείο ήταν τα κεντρικά γραφεία της Αστυνομίας και ακριβώς σ’ αυτή τη γωνία έγιναν οι ταραχές. Για τους ανταποκριτές, ήταν μια σπάνια ευκαιρία για τη μετάδοση νέων. Είχαν δει οι ίδιοι όλα τα γεγονότα και τα σχόλια γρήγορα έβγαιναν από τις γραφομηχανές τους. Σε λίγες ώρες ο κόσμος είχε την εντύπωση ότι η φασιστική ή σχεδόν φασιστική κυβέρνηση της Αθήνας είχε πυροβολήσει ενάντια στα άοπλα πλήθη. Αυτές οι γραφομηχανές έδωσαν στο ΕΑΜ μια μεγάλη νίκη εκείνη την ημέρα».

Και όμως δεν επρόκειτο για εντύπωση, αλλά για την πραγματικότητα, αν σ’ αυτήν προσθέσουμε και τον απάνθρωπα εγκληματικό και πρωταγωνιστικό ρόλο των Εγγλέζων, μαζί και του Ρ. Λίπερ.

Πηγή: Ειδικό αφιέρωμα Ριζοσπάστη

Πίσω στα περιεχόμενα

https://erodotos.wordpress.com/istoria-dse/

Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 5: Ο Δεκέμβρης του 1944-η κυβερνητική κρίση

ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 1944

Η κυβερνητική κρίση

Η εμμονή των Εγγλέζων και της ντόπιας αντίδρασης για μονομερή και πάση θυσία αφοπλισμό του λαϊκού κινήματος δεν άφησε κανένα περιθώριο συμβιβασμού πάνω στο στρατιωτικό ζήτημα. Ετσι, επήλθε κυβερνητική κρίση, αποκορύφωμα της οποίας ήταν η παραίτηση από την κυβέρνηση των ΕΑΜιτών υπουργών στη 1 προς 2 Δεκέμβρη του 1944. Αλλά δεν ήταν μόνο η αδιαλλαξία των αντιπάλων του ΕΑΜ που έσπρωξε ως εκεί τα πράγματα. Ηταν και η στάση των Βρετανών, που συμπεριφέρονταν σα να βρίσκονταν σε μία από τις αποικίες τους. Μια συμπεριφορά στην οποία ανταποκρίνονταν δουλικά οι εκπρόσωποι της ντόπιας ολιγαρχίας. Μια συμπεριφορά, την οποία ο λαός και οι δικοί του εκπρόσωποι – με νωπές τις μνήμες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα – δεν μπορούσαν να ανεχθούν.

Ανώτερος Αγγλος αξιωματικός ανάμεσα στον ταγματασφαλίτη Σούρλα και τη συμμορία του

Την πρώτη του Δεκέμβρη, ο λαός της Αθήνας, έκπληκτος, πληροφορούνταν από τον Τύπο διαταγή του Σκόμπι για αποστράτευση όλων των ανταρτών. Η διαταγή αυτή, πέραν του γεγονότος ότι προερχόταν από έναν ξένο στρατιωτικό που λειτουργούσε ως επικυρίαρχος κι όχι από την κυβέρνηση της χώρας, προχωρούσε ακόμη περισσότερο κι από το τελευταίο απαράδεκτο σχέδιο του Παπανδρέου, βάσει του οποίου μια ταξιαρχία του ΕΛΑΣ δε θα αφοπλιζόταν, αλλά θα παρέμενε εν ενεργεία, αποτελώντας τμήμα του υπό δημιουργία εθνικού στρατού. Οι προθέσεις ήταν καθαρές: Ολοκληρωτική διάλυση του ΕΛΑΣ, αφοπλισμός του λαϊκού κινήματος, πλήρης κυριαρχία των βρετανικών στρατευμάτων, των δοσιλόγων, των συμμοριών των γερμανοντυμένων και των πραιτοριανών της Ορεινής Ταξιαρχίας και του «Ιερού Λόχου». Να σημειωθεί δε, ότι τη διαταγή του αυτή ο Σκόμπι φρόντισε να την τυπώσει και να την πετάξει με βρετανικά αεροπλάνα πάνω από τις περιοχές των ανταρτών, μην και μείνει κανείς απληροφόρητος για το ποιος ήταν το αφεντικό της Ελλάδας!!! Ομως, ο Βρετανός στρατηγός δε σταμάτησε εκεί. Με διάγγελμά του προς τον ελληνικό λαό, την ίδια μέρα, τόνιζε χωρίς περιστροφές: «Είμαι αποφασισμένος να επιτύχω εφ’ όσον δύναμαι την εκτέλεσιν των σκοπών, οι οποίοι μου ανετέθησαν από την κυβέρνησίν μου». Δηλαδή από την κυβέρνηση της Μ. Βρετανίας!!! Και συμπλήρωνε: «Στέκομαι σταθερά εις το πλευρόν της σημερινής συνταγματικής κυβερνήσεως, μέχρις ότου το ελληνικόν κράτος μπορεί να αποκατασταθεί με νόμιμον ένοπλον δύναμιν εις τας διαταγάς του και να μπορούν να γίνουν ελεύθεραι εκλογαί. Εάν όλοι μαζί δεν επιτύχωμεν αυτό, το νόμισμα δε θα κρατηθή σταθερόν και ο λαός δε θα τραφή. Εγώ θα προστατεύσω σάς και την κυβέρνησή σας εναντίον οιασδήποτε απόπειρας πραξικοπήματος οπονθεδήποτε προερχομένης ή άλλης πράξεως βιαίας και αντισυνταγματικής». Το μήνυμα ήταν πεντακάθαρο: Υποταγή του λαού στις διαθέσεις και τις προθέσεις της συντήρησης, ντόπιας και ξένης. Κι από πάνω απειλές ότι ο λαός θα πεινάσει, αν δε σκύψει το κεφάλι. Για να μην μένει βέβαια καμιά αμφιβολία για τα παραπάνω, ο στρατηγός Σκόμπι σημείωνε: «Μένετε ήσυχοι, ότι η Μεγάλη Βρετανία, ένας νησιώτικος λαός, έχει βαθείαν αγάπη για την παλαιάν της σύμμαχον Ελλάδα και θα την υποστηρίξη»!! Θα υποστήριζε δηλαδή – όπως και έκανε – την Ελλάδα εγγλέζικο προτεκτοράτο!!! (για τη διαταγή και το διάγγελμα του Σκόμπι βλέπε: «Λευκή Βίβλος ΕΑΜ», σελ. 32 – 33).

Οι ΕΑΜίτες υπουργοί παραιτούνται

Η κατάσταση αυτή οδήγησε τους υπουργούς του ΕΑΜ που συμμετείχαν στην κυβέρνηση σε παραίτηση από τις κυβερνητικές τους θέσεις. «Η παραίτησίς μας – δήλωνε ο Η. Τσιριμώκος – ήταν απαραίτητη για να αποσαφηνισθεί η κατάσταση που περιήλθε σε αδιέξοδο από την αποτυχία κάθε προσπάθειας να βρεθεί λύση στο στρατιωτικό ζήτημα που να ικανοποιεί τις λαϊκές αξιώσεις. Ολων η ζωηρή επιθυμία και ευχή είναι η κρίση που προκαλείται, εκκαθαρίζοντας την ατμόσφαιραν, να οδηγήσει σε λύσεις που θα απομακρύνουν τον κίνδυνο της ένοπλης ρήξης και θα εξασφαλίζουν πραγματικά την ομαλότητα». Και κομμουνιστής υπουργός Γ. Ζεύγος, μεταξύ άλλων, υπογράμμιζε: «Ακουσα το διάγγελμα του στρατηγού Σκόμπι. Πιστεύω ότι τέτοιες ενέργειες στις οποίες συχνά προβαίνει ο κ. Σκόμπι δε συντελούν στην ομαλότητα της πολιτικής μας ζωής. Πριν λίγες μέρες κάλεσε στο γραφείο του, παρουσία και του πρεσβευτού της Μεγάλης Βρετανίας, εμένα και τον υπουργό των Οικονομικών, συναγωνιστή Σβώλον και μας ζήτησε τελεσιγραφικά μέσα σε 24 ώρες να του υποβάλουμε δηλώσεις υπεύθυνες ότι δεν εγκρίνουμε βίαιες πράξεις.

Είναι περιττό να σας πω, ότι σαν υπουργοί κυβέρνησης ανεξάρτητου κράτους, αρνηθήκαμε οποιαδήποτε συζήτηση… Σήμερα, με ημερήσια διαταγή του, ζητεί μονομερή αποστράτευση… Πιστεύω ότι υπέρτατο χρέος στο Εθνος και στο Λαό μας, που πρόσφερε τόση συμβολή στο συμμαχικό αγώνα, επιβάλλει να υπερασπίσουμε τη μοναδική λύση στο φλέγον στρατιωτικό πρόβλημα. Και αυτή είναι να αποστρατευτούν όλες οι ένοπλες δυνάμεις ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ, Ορεινή Ταξιαρχία, «Ιερός Λόχος» και σχηματισμοί της Αιγύπτου και να δημιουργηθεί μια πραγματική Εθνοφυλακή στη διάθεση του Εθνους και όχι της αντιδραστικής Δεξιάς. Ο ελληνικός λαός έχει μπροστά του όλα τα στοιχεία και είναι σε θέση να κρίνει μόνος του ποιος υπερασπίζει την ησυχία του και την ομαλή εξέλιξη της πολιτικής ζωής» («Λευκή Βίβλος ΕΑΜ», σελ. 34 – 35).

Κυβέρνηση – μαριονέτα των Εγγλέζων

Η παραίτηση των ΕΑΜιτών υπουργών, εκ των πραγμάτων, έπρεπε να σημαίνει πτώση της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας υπό τον Γ. Παπανδρέου και αναζήτηση άλλης διάδοχης κυβερνητικής λύσης που θα πληρούσε τους όρους του Συμφώνου του Λιβάνου. Ο λόγος είναι απλός. Στο Λίβανο – ανεξαρτήτως της κριτικής που μπορεί να ασκήσει κανείς για όσα διαδραματίστηκαν εκεί – συμφωνήθηκε ότι η διάδοχη κατάσταση στη μεταπελευθερωτική Ελλάδα θα ήταν μια κυβέρνηση με τη συμμετοχή όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, έως ότου γίνουν εκλογές και προκύψει εκλεγμένη κυβέρνηση και έως ότου γίνει δημοψήφισμα για τη λύση του πολιτειακού ζητήματος. Στη βάση αυτή, έγινε κατορθωτό να πατήσει το πόδι του στη χώρα ο προπολεμικός αστικός πολιτικός κόσμος και ακριβώς γι’ αυτό το λόγο δέχτηκε αυτός ο κόσμος και οι Εγγλέζοι καθοδηγητές του να έρθουν σε συνεννόηση με το ΕΑΜ και την ΠΕΕΑ. Αν μπορούσαν να ρυθμίσουν αλλιώς τα πράγματα – και σύμφωνα πάντα με τα συμφέροντά τους – θα το είχαν κάνει χωρίς να έρθουν σε συμφωνία με το ΕΑΜικό κίνημα. Συνεπώς, μια κυβέρνηση που δεν είχε εκλεγεί από το λαό και που είχε τη λαϊκή ανοχή χάρη στη συμμετοχή σ’ αυτήν των ΕΑΜικών δυνάμεων ήταν κυβέρνηση στον αέρα, μετά την παραίτηση των ΕΑΜιτών υπουργών, γιατί ήταν κυβέρνηση χωρίς λαϊκό έρεισμα, μια κυβέρνηση κατά παράβαση των Συμφωνιών του Λιβάνου, κατά παράβαση δηλαδή των όρων πάνω στους οποίους δημιουργήθηκε. Κι όμως αυτή η κυβέρνηση συνέχισε να υπάρχει, αψηφώντας τη λαϊκή θέληση, με τη στήριξη των βρετανικών λογχών καθόλη τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, ενώ στη συνέχεια ανασχηματιζόταν σύμφωνα με τις εντολές και τα συμφέροντα της Μ. Βρετανίας.

Οι γερμανοντυμένοι επιστρέφουν…

Το μέτωπο Βρετανών, ντόπιας αντίδρασης και κουίσλιγκς κατά του ΕΑΜ, μετά την Απελευθέρωση

Κύριος στόχος των Εγγλέζων και της ντόπιας αντίδρασης, από την πρώτη στιγμή της Απελευθέρωσης, ήταν η ισχυροποίηση της εξουσίας τους, στις απελευθερωμένες περιοχές, πρωτίστως στην Αθήνα και στη συνέχεια σε ολόκληρη τη χώρα. Ηδη, είχαν πετύχει αρκετά προς αυτήν την κατεύθυνση. Είχε σχηματιστεί η λεγόμενη κυβέρνηση εθνικής ενότητας, που, τουλάχιστον από άποψη συσχετισμού, τους εξυπηρετούσε. Επίσης, είχε επιτευχθεί η, χωρίς αντιδράσεις, είσοδος των βρετανικών στρατευμάτων σε ελληνικό έδαφος κι αυτό αποτελούσε ισχυρό όπλο στα χέρια τους. Η ισχυροποίηση, όμως, της εξουσίας τους στις απελευθερωμένες περιοχές και ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα περνούσε απαραιτήτως από την αποδυνάμωση και συντριβή του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης, των ΕΑΜικών οργανώσεων και του ΚΚΕ, από την αποδυνάμωση και συντριβή δηλαδή της μόνης πραγματικής εξουσίας που διέθετε ο τόπος και στήριζε ο λαός.

Διατηρείται ανέπαφο το κράτος των κουίσλιγκς

Οι Εγγλέζοι και οι ντόπιοι υποτακτικοί τους δεν είχαν ενδοιασμούς για το πώς θα προχωρούσαν στην υλοποίηση των στόχων τους. Εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο τη διάθεση του ΕΑΜικού κινήματος για ομαλές ειρηνικές εξελίξεις, αποκομίζοντας έτσι τα μέγιστα των ωφελημάτων που ήταν δυνατόν να έχουν. Ταυτόχρονα, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μην προχωρήσει η εκκαθάριση της χώρας, και του κρατικού μηχανισμού από τους δοσιλόγους, τους συνεργάτες των Γερμανών και τις ακροδεξιές – φασιστικές οργανώσεις. Διατήρησαν δηλαδή όσο μπορούσαν ανέπαφο το κράτος των κουίσλιγκς ως βάση και στήριγμα της δικής τους πλέον εξουσίας, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι οι γερμανοντυμένοι, οι προδότες, οι φασίστες και οι κάθε λογής δοσίλογοι ήταν ο μόνος – και ταυτόχρονα ο αναγκαίος γι’ αυτούς – σύμμαχος ενάντια στο δημοκρατικό λαό, στο ΕΑΜ και το ΚΚΕ.

Στην επαρχία…

Από την πρώτη στιγμή που πάτησαν το πόδι τους στην Ελλάδα οι Εγγλέζοι έδειξαν καθαρά τις προθέσεις τους. Στην Πελοπόννησο, απαγόρευσαν τις λαϊκές συγκεντρώσεις, εμπόδισαν την ελεύθερη μετακίνηση των τμημάτων του ΕΛΑΣ, έθεσαν περιορισμούς στις ώρες κυκλοφορίας των πολιτών, έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να προστατεύσουν τους ταγματασφαλίτες και τους υπόλοιπους συνεργάτες των Γερμανών. Κι όταν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ συνελάμβαναν γερμανοντυμένους και γερμανοοπλισμένους, οι Βρετανοί τους παραλάμβαναν, τους έκλειναν προσωρινά σε στρατόπεδα και στη συνέχεια τους μετέφεραν σε νησιά όπου τους εκγύμναζαν και τους προετοίμαζαν για να τους χρησιμοποιήσουν ενάντια στο λαϊκό κίνημα.

Τα ίδια – κι ακόμη χειρότερα – έκαναν οι Εγγλέζοι και στις άλλες περιοχές της χώρας. Στην Κέρκυρα, με το πρόσχημα ότι η περιοχή ήταν υπό τον έλεγχο των δυνάμεων του Ζέρβα, βρετανικό τμήμα στρατού, ενισχυμένο από δυνάμεις του ΕΔΕΣ και ταγματασφαλίτες, αφόπλισε το 10ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Στην Ηπειρο, με το ίδιο επιχείρημα, ΕΔΕΣίτες και ταγματασφαλίτες συλλάμβαναν και βασάνιζαν τους ΕΑΜίτες, έχοντας τις ευλογίες των αγγλικών στρατιωτικών δυνάμεων. Στην περιοχή της Δράμας, ο ταγματάρχης Μίλερ είχε δημιουργήσει βρετανικό κράτος εν κράτει. Συγκέντρωνε και εξόπλιζε τους συνεργάτες των Γερμανών και τους εξαπέλυε κατά των περιοχών του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Στα νησιά του Αιγαίου είχε αναβιώσει ο φασισμός σ’ όλο του το μεγαλείο. Οι Βρετανοί μαζί με τον «Ιερό Λόχο» των πραιτοριανών και ο διορισμένος από την κυβέρνηση Παπανδρέου γενικός διοικητής Αιγαίου συνταγματάρχης Μπουρδάρας είχαν ουσιαστικά θέσει εκτός νόμου τις ΕΑΜικές οργανώσεις.

…και στην Αθήνα

Αλλά και στην Αθήνα τα πράγματα δεν ήταν καλύτερα. Με την υποστήριξη της αντίδρασης και των Εγγλέζων, οι μικρές ομάδες ενόπλων γερμανοντυμένων και γερμανοεξοπλισμένων, που βρίσκονταν οχυρωμένες σε κτίρια και ξενοδοχεία στο κέντρο της πόλης ή σε αστυνομικά τμήματα, όχι μόνο δεν εκκαθαρίζονται, αλλά, αντίθετα, ενισχύονται ποικιλοτρόπως. Το Γουδί και η Σχολή Χωροφυλακής θα αποτελέσουν τα στρατόπεδα, όπου θα στρατωνίζεται, θα εκγυμνάζεται και θα προετοιμάζεται όλος αυτός ο συρφετός δοσιλόγων και ακροδεξιών, αντιΕΑΜικών, φασιστικών στοιχείων για καθημερινές εξορμήσεις ενάντια στο λαϊκό κίνημα. Στο Γουδί θα στρατωνιστούν και οι ταγματασφαλίτες του Παπαδόγκωνα που θα μεταφερθούν γι’ αυτούς τους σκοπούς από τις Σπέτσες στην πρωτεύουσα. Οι Χίτες είναι πάντα οχυρωμένοι στο Θησείο κι από κει εξορμούν προς το κέντρο της πόλης. Οι ΕΔΕΣίτες του Παπαγεωργίου κρατούν κεντρικά ξενοδοχεία. Οι αγγλικές στρατιωτικές δυνάμεις – πέραν του ότι συγκέντρωναν, οργάνωναν, εξόπλιζαν και εκπαίδευαν κάθε λογής φασιστικές και αντιΕΑΜικές ομάδες – επιδίδονται οι ίδιες σε προκλήσεις σε βάρος του λαού της Αθήνας. Σχίζουν αφίσες του ΕΑΜ, επιτίθενται σε δημοκρατικούς πολίτες, τρομοκρατούν τις λαϊκές συνοικίες, δημιουργώντας συνεχώς επεισόδια κι όταν οι ντόπιες συμμορίες τους βρίσκονται σε κίνδυνο τρέχουν να τις σώσουν. Ορισμένα παραδείγματα είναι πολύ χαρακτηριστικά για το τι συνέβαινε: Τρεις μέρες μετά την Απελευθέρωση, στις 15 Οκτώβρη του ’44, μια ομάδα από Χίτες του Γρίβα που κρυβόταν στο ξενοδοχείο «Πάγγειο», στην Ομόνοια, εξαπολύει πυρ εναντίον λαϊκής διαδήλωσης. Ο λαός θα κυκλώσει το ξενοδοχείο, αλλά θα επέμβουν οι Εγγλέζοι και με υποσχέσεις προς τους εκπροσώπους του λαϊκού κινήματος, ότι θα τιμωρήσουν παραδειγματικά τους δολοφόνους, τους σώζουν από τη λαϊκή οργή. Αντί όμως για τιμωρία, παρείχαν προστασία στους Χίτες, μεταφέροντάς τους με ασφάλεια στο Θησείο. Την επομένη, εγκληματίες της ομάδας του Πανωλιάσκου – γνωστού σφαγέα του λαού από τα χρόνια της Κατοχής, με δράση στην περιοχή του Μεταξουργείου – οχυρωμένοι στο σπίτι του Πάγκαλου θα ανοίξουν πυρ εναντίον πολιτοφυλάκων του ΕΑΜ. Επακολουθεί σύγκρουση, αλλά κι αυτή τη φορά η επέμβαση των Αγγλων θα είναι σωτήρια για τους δολοφόνους. Ο Παπανδρέου ανακοινώνει ότι τους έπιασαν και τους κρατούν για να λογοδοτήσουν. Από την Αστυνομία όμως ανακοινώνεται ότι «ουδείς συνελήφθη»!!!

Τέτοια γεγονότα ήταν συνηθισμένα στη μεταπελευθερωτική Αθήνα και ο κατάλογός τους αρκετά μακρύς για να τον παραθέσει κανείς ολόκληρο.

Ο Τσακαλώτος ομολογεί

Τα όσα έχουμε, ήδη, αναφέρει επιβεβαιώνει με σαφή, κατηγορηματικό και εντυπωσιακά – θα λέγαμε – κυνικό τρόπο, στα απομνημονεύματά του, ο στρατηγός Θρ. Τσακαλώτος, ο οποίος υπήρξε διοικητής της περιβόητης Ορεινής Ταξιαρχίας των πραιτοριανών και στη συνέχεια πρωταγωνίστησε στον εμφύλιο πόλεμο 1946 – 1949 ως ηγετικό στρατιωτικό στέλεχος στον κυβερνητικό στρατό. Αναφερόμενος στην περίοδο μετά την Απελευθέρωση και συγκεκριμένα στην πραγματική αποστολή της Στρατιωτικής Διοίκησης Αττικής υπό τον στρατηγό Σπηλιωτόπουλο (αρχηγός των Σωμάτων Ασφαλείας επί Κατοχής) που διόρισε ο Παπανδρέου λέει συγκεκριμένα: «Πρώται ενέργειαι της Στρατιωτικής Διοικήσεως ήσαν η οργάνωσις Επιτελείου, ο εξοπλισμός και στρατιωτική οργάνωσις των Εθνικών Ομάδων, η σύνταξις ενός σχεδίου ενεργείας προβλέποντος τη διατήρησιν της περιοχής των Αθηνών» (Θρ. Τσακαλώτου: «40 χρόνια στρατιώτης της Ελλάδος», ΑΘΗΝΑΙ 1960, τόμος Α`, σελ. 576). Και ο στρατηγός Τσακαλώτος συνεχίζει, ακόμη πιο αποκαλυπτικά, ακόμη πιο κυνικά, να ομολογεί: «Αι απόρρητοι διαταγαί της κυβερνήσεως είναι κατηγορηματικαί: Καμία εμπιστοσύνη εις τον ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ και καμία συνεργασία διά την τήρηση της τάξεως. Ατυχώς, μερικοί ανώτεροι αξιωματικοί δεν πειθαρχούν, έχοντες τη γνώμην ότι, εφ’ όσον 5 υπουργοί του ΕΑΜ συμμετέχουν εις την κυβέρνησιν, πρέπει η τάξις να τηρηθή και διά των Μονάδων αυτού. Η τοιαύτη αντίληψις αποκρούεται με αγανάκτησιν και λαμβάνονται κυρώσεις εναντίον των. Διά τον συντονισμόν των ενεργειών, φθάνει ο Βρετανός συνταγματάρχης Σέπερτ, ως σύνδεσμος του Σκόμπι μετά του στρατιωτικού διοικητού (σ. σ. του Σπηλιωτόπουλου, δηλαδή). Συνεργάζονται αρμονικότατα και προσφέρουν εξαιρετικάς υπηρεσίας διά την επιτυχίαν του αγώνος της απελευθερώσεως. Δυστυχώς, με το αίμα του, κατά τον Δεκέμβριον, οπότε φονεύεται, επισφραγίζει την αγάπη του προς την Ελλάδα.

Τα Τάγματα Ασφαλείας ευρίσκονται εις δυσχερεστάτην θέσιν, διότι έχουσι αποκηρυχτεί υπό της κυβερνήσεως ως προδοτικά. Καταλλήλως, όμως, ο στρατιωτικός διοικητής τα ειδοποιεί να συνεχίσωσι τας υπηρεσίας των με τη δήλωσιν – ουχί ακριβή – ότι θα τύχωσι συγνώμης. Χρειάζονται αυτά ως αντίπαλοι κατά του ΕΑΜ, το οποίο επιμόνως ζητεί τη διάλυσίν των» (Θρ. Τσακαλώτου, στο ίδιο, σελ. 578). Υστερα α` όλα όσα ομολογεί ο στρατηγός Τσακαλώτος, τα σχόλια περιττεύουν!!!

Πηγή: Ειδικό αφιέρωμα Ριζοσπάστη

Πίσω στα περιεχόμενα

https://erodotos.wordpress.com/istoria-dse/